Categorie: Nieuws

Ruim de helft van de rokers geeft aan stress te ervaren door de coronacrisis. Veel rokers geven daarbij aan dat zij door de stress meer zijn gaan roken. Dit blijkt uit onderzoek naar roken en corona van het Trimbos-instituut. “Tijdens de eerste golf gaven rokers aan vooral uit verveling meer te zijn gaan roken, nu zien we dat stress een belangrijke factor is.” Aldus Marc Willemsen, programmahoofd Tabaksontmoediging bij het Trimbos-instituut. “Dit is zorgelijk. Het is altijd een goed moment om te stoppen, maar met veel stress kan het lastiger zijn. Het is daarom extra belangrijk dat mensen die willen stoppen goede ondersteuning krijgen.”

Minder rokers, maar mensen die blijven roken, roken meer

In de Leefstijlmonitor die vorige week is uitgekomen, zien is te zien dat het percentage rokers daalt. Willemsen: “Dat is goed nieuws. Er is een groep waarbij het stoppen lukt, ook tijdens corona. Het afgelopen jaar heeft het Trimbos-instituut op drie momenten onderzoek gedaan naar roken en corona: in mei, augustus en in december. In dat onderzoek zien we dat de mensen die roken, wel meer roken dan voorheen.” Tijdens de derde meting (in december) geeft 24% van de mensen die roken aan door de coronacrisis meer te zijn gaan roken, terwijl 16% aangeeft minder te zijn gaan roken. Zo zegt een respondent:

“Voor de coronacrisis rookte ik alleen op feestjes, maar nu rook ik dagelijks. Ik ervaar meer spanning nu ik thuis de kinderen les moet geven, de jongste niet meer naar de opvang kan en ook mijn man thuis werkt.”

Ook het sociale isolement zorgt er bij sommigen voor dat ze meer gaan roken:

“Ik ervaar meer spanning omdat ik weinig tot geen mensen meer ontmoet. Ik mis hierdoor positieve impulsen die gesprekjes vaak brengen. Ik ontsnap dan aan het hier en nu door een sigaret te roken.”

Roker extra kwetsbaar voor corona

In december heeft het Trimbos-instituut mensen die roken gevraagd waardoor zij in de afgelopen 6 maanden aan het denken zijn gebracht om te stoppen met roken. Zij zijn het meest aan het denken gezet door zorgen over hun eigen gezondheid, de prijs van sigaretten en omdat zij graag een beter voorbeeld willen zijn voor hun kinderen.

Esther Croes, arts-epidemioloog bij het Trimbos-instituut: “Het is begrijpelijk dat mensen die roken zich zorgen maken over hun eigen gezondheid. Rokers hebben een minder goede afweer in hun longen. Daarom zijn rokers over het algemeen gevoeliger voor virusinfecties en waarschijnlijk ook voor het coronavirus. Eenmaal besmet lopen zij ook nog eens een groter risico om ernstig ziek te worden.  Een goed moment om te stoppen dus, maar het is wel belangrijk om hulp te zoeken. Je kunt daarvoor de stoplijn bellen (0800-1995), naar de huisarts gaan of informatie vinden via ikstopnu.nl.” 

Onderzoek naar roken en corona

De coronacrisis heeft grote gevolgen voor iedereen. Sommige groepen worden harder geraakt dan anderen. Ook de manier waarop men naar gezondheid kijkt is veranderd. Het Trimbos-instituut vindt het belangrijk dat er voor beleidsmakers, rokers en niet-rokers betrouwbare cijfers zijn over het rookgedrag van mensen in Nederland. Zij hebben daarom aan het begin van de coronacrisis de Monitor Roken en COVID-19 opgezet. Op belangrijke momenten in de crisis vraat het Trimbos-instituut aan rokers in Nederland wat de coronacrisis doet met hun rookgedrag.

Lees meer over roken en corona in het dossier op de website van Trimbos: Trimbos.nl | Roken, het nieuwe coronavirus en COVID-19

Nieuwe cijfers van het CBS laten een daling zien in het aantal rokers in Nederland. In 2020 gaf 20,2 procent van de volwassenen aan weleens te roken, terwijl dit in 2019 nog 21,7 procent was. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2020 van het CBS, in samenwerking met het RIVM en het Trimbos-instituut.

1 op 5 volwassenen rookt

Van de volwassenen gaf 20,2 procent aan weleens te roken afgelopen jaar, een daling in aantal rokers ten opzichte van een jaar eerder. Ongeveer driekwart van deze rokers rookt dagelijks (14,9 procent van de algemene bevolking).

Als iemand zelf niet rookt, maar wel de tabaksrook van een ander inademt, noemen we dat meeroken. Het aandeel niet-rokers van 18 jaar of ouder dat aangaf nooit of bijna nooit mee te roken is toegenomen van 75,0 procent in 2019, naar 79,1 procent in 2020. Het aantal niet-rokers dat wel, maar niet elke dag, werd blootgesteld aan rook in de omgeving daalde met 20,1 procent in 2019 naar 16,5 procent in 2020. Het dagelijks meeroken bleef ongeveer hetzelfde ten opzichte van 2019 en kwam voor bij 4,4 procent van de volwassen niet-rokers in 2020.

Nationaal Preventieakkoord

De combinatie van maatregelen en acties voortvloeiend uit het preventieakkoord, zoals accijnsverhoging, display ban, rookvrije omgevingen en stoppen-met-rokencampagnes lijken hun vruchten af te werpen. Nu is het zaak om door te pakken en het aantal rokers zo snel mogelijk verder terug te dringen om een Rookvrije Generatie te realiseren. Zodat kinderen kunnen opgroeien zonder de schadelijke en verslavende gevolgen van tabak of andere vormen van roken.

---

Op dit moment raken iedere week opnieuw honderden kinderen in Nederland verslaafd aan sigaretten. We willen dat kinderen niet meer geconfronteerd worden met dit dodelijke en zwaar verslavende product, want voor ons is rookvrij de norm. Om een Rookvrije Generatie te realiseren is het noodzakelijk dat de verkoop van tabak zo snel mogelijk beperkt wordt bij supermarkten, tankstations en gemakszaken. Bij tankstations en gemakszaken moet dat veel eerder dan in 2030, het jaar dat staatssecretaris Blokhuis noemt in zijn voorstel. Dan blijven alleen tabaksspeciaalzaken over als verkooppunt. 7 op de 10 Nederlanders vindt dat het aantal verkooppunten van sigaretten verminderd moet worden.¹  Uit aanvullend onderzoek blijkt dat bijna driekwart van de Nederlanders die willen dat supermarkten en gemakszaken stoppen met de verkoop van tabak, dit binnen 1 jaar gerealiseerd willen zien.²

 Het direct beperken van tabaksverkoop tot tabaksspeciaalzaken zou 210.000 mensen van het roken af houden en mogelijk meer dan 100.000 sterfgevallen als gevolg van roken voorkomen.[1] Het beperken van het aantal verkooppunten is hiermee een belangrijke maatregel en een onmisbare component voor het realiseren van een Rookvrije Generatie. Wij roepen de politiek op om hun verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om de bescherming van kinderen.

Draagvlak

Het draagvlak voor het verminderen van verkooppunten onder de Nederlandse bevolking is de afgelopen jaren sterk gestegen. 73% van de Nederlanders vindt dat de overheid moet regelen dat tabaksproducten alleen mogen worden verkocht in tabaksspeciaalzaken om te zorgen dat jongeren onder de 18 jaar niet beginnen met roken. 7 op de 10 Nederlandse vindt dat het aantal verkooppunten van sigaretten verminderd moet worden. [2] Uit aanvullend onderzoek blijkt dat bijna driekwart van de Nederlanders die willen dat supermarkten en gemakszaken stoppen met de verkoop van tabak, dit binnen 1 jaar gerealiseerd willen zien.[3]

Drie belangrijke voordelen:

1. Minder verkooppunten zorgen ervoor dat kinderen minder makkelijk rook- en dampwaren kunnen kopen[4];
2. Uit onderzoek blijkt dat minder mensen gaan roken als ze niet geconfronteerd worden met tabaksproducten[5];
3. Minder verkooppunten dragen bij aan het beeld dat rookvrij de norm is. Verkrijgbaarheid van rook- en dampwaren op vrijwel elke straathoek past niet bij hoe schadelijk de producten zijn voor de gezondheid[6];

Nu wettelijke maatregelen nodig, want effectief

De beperking van de verkoop van tabak tot tabaksspeciaalzaken is effectief. Het direct beperken van tabaksverkoop tot tabaksspeciaalzaken zou 210.000 mensen van het roken af houden en mogelijk meer dan 100.000 sterfgevallen als gevolg van roken voorkomen. Om deze reden zijn wettelijke maatregelen nú logisch en noodzakelijk. Immers: hoe eerder maatregelen worden doorgevoerd, hoe sneller de Rookvrije Generatie in zicht komt en hoe meer we ziekte en overlijden door roken voorkomen. Ieder jaar overlijden nog steeds 20.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken.

Ook aanverwante producten als de e-sigaret meenemen

We vinden het heel belangrijk dat ook aanverwante producten, zoals de e-sigaret, worden meegenomen bij het verminderen van het aantal verkooppunten. We willen kinderen namelijk net zo goed beschermen tegen deze schadelijke en verslavende producten.

---

[1]                  Dit blijkt uit het beleidsvoorstel van staatssecretaris Blokhuis en het onderliggende onderzoek dat in opdracht van            het ministerie is uitgevoerd door SEO Economisch onderzoek. Beide Kamerstukken zijn hier te vinden:                        https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/11/20/kamerbrief-over-verminderen-van-het-aantal-verkooppunten-van-tabaks-en-aanverwante-producten.

[2]                  Dit blijkt uit onderzoek uitgevoerd door Kantar in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, onder 1.358               Nederlanders van 18 jaar en ouder in de periode van 14 t/m 24 februari 2020.

[3]                  67% is er voorstander van dat supermarkten stoppen, 71% van hen wil dat binnen een jaar; 63% wil dat                                       gemakswinkels stoppen, 73% van hen wil dit binnen een jaar. Dit blijkt uit onderzoek uitgevoerd door I&O                                     Research in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, onder 1.197 Nederlanders van 18 jaar en ouder in   januari 2021.

[4]             Zie over het verband tussen verkooppunten en rookgedrag onder jeugd o.a. Marsh et al., ‘Association between density and proximity of tobacco retail outlets with smoking: A systematic review of youth studies’, Health &  Place 2020.

[5]             STIVORO (2012), De zichtbaarheid van tabaksproducten op verkooppunten. Beschikbaar via:          https://www.yumpu.com/nl/document/view/36651089/stivoro-en-kwf-kankerbestrijding-hebben-een-factsheet-

[6]             Monshouwer et al. (2014), Verkooppunten van tabaksproducten: synthese van wetenschappelijke kennis en praktijkkennis over de impact van het reduceren van het aantal verkooppunten en het beperken van de                                       zichtbaarheid van tabaksproducten. Utrecht: Trimbos-instituut. Beschikbaar via:                                                                    https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2014/01/01/verkooppunten-van-tabaksproducten/rapport-verkooppunten-van-tabaksproducten.pdf.

Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (GvRV) vraagt samen met zorgprofessionals via een brief naar de Kamercommissie VWS expliciet aandacht voor het zo snel mogelijk invoeren van twee maatregelen rondom de e-sigaret. Het gaat om een verbod op smaakjes die aantrekkelijk zijn voor jongeren, en het invoeren van neutrale verpakkingen. De overheid zou de e-sigaret op dezelfde manier moeten reguleren als de tabakssigaret. De brief is verstuurd mede namens de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) en Verslavingskunde Nederland.

E-sigaret schadelijker dan werd gedacht
In april 2020 publiceerde het Trimbos-instituut een factsheet over de e-sigaret, waaruit bleek dat e-sigaretten schadelijker zijn dan eerst werd gedacht. Daarnaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat het gebruik van e-sigaretten voor jongeren een opstap is naar het roken van de traditionele sigaret. Om deze redenen spraken de gezondheidsfondsen en zorgprofessionals gezamenlijk hun zorg uit.

Op 23 juni 2020 heeft Staatssecretaris Blokhuis aangekondigd alle smaakjes in e-sigaretten, met uitzondering van de tabakssmaak, te gaan verbieden. Daarnaast wordt gewerkt aan regelgeving om de neutrale verpakkingseisen, die al gelden voor sigaretten en shag, ook te laten gelden voor de e-sigaret. In de brief vragen de gezondheidsfondsen en zorgprofessionals nogmaals expliciete aandacht voor deze twee in gang gezette maatregelen en benadrukken zij dat het belangrijk is dat deze zo snel mogelijk worden ingevoerd.

Rookvrij is ook vrij van e-sigaretten
Jaarlijks overlijden zo’n 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. En wekelijks raken honderden kinderen aan roken verslaafd. Daarom zetten we ons gezamenlijk in voor een Rookvrije Generatie. Kinderen moeten beschermd worden tegen producten die zeer schadelijk zijn voor de gezondheid en ook nog eens heel verslavend zijn. E-sigaretten, of alternatieve vormen van roken, passen niet bij een Rookvrije Generatie.

Wij willen een wereld waarin geen kind meer begint met (e-)roken en niemand meer (over)lijdt aan de gevolgen daarvan.

Lees de volledige brief hier.

Iedere dag overlijden 55 mensen door (mee)roken

‘Maak ons blij, iedereen rookvrij.’ Met deze yell overhandigden kinderen vandaag in Nieuwspoort een oproepvideo aan staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid. De kinderen voeren actie omdat zij rookvrij willen opgroeien en roepen politieke partijen op daarbij te helpen. In de video is te zien hoe kinderen Tweede Kamerleden aan de tand voelen over de Rookvrije Generatie en de prijs van sigaretten.

De kinderen in de leeftijd van 10-14 jaar vroegen Kamerleden van CDA, SP, D66 en ChristenUnie wat zij er van vinden dat er in Nederland elke dag 55 mensen overlijden door (mee) roken en waarom zij het belangrijk vinden dat er een Rookvrije Generatie komt.

Kamerleden stemmen voor duurder maken sigaretten

De Kamerleden zijn het er allemaal over eens dat er meer moet gebeuren om roken tegen te gaan. Volgens Henk van Gerven van de SP is roken de meest ongezonde verslaving die we in Nederland kennen. De Kamerleden vinden eensgezind dat sigaretten duurder moeten worden, omdat onderzoek bewijst dat dit werkt. “Het zal helpen bij mensen die al verslaafd zijn om minder snel nieuwe sigaretten te kopen”, denkt Carla Dik-Faber van de ChristenUnie. Het duurder maken van sigaretten maakt de keuze voor een alternatief makkelijker voor jongeren. Voor hetzelfde geld kun je ook met je vrienden naar de bioscoop. “En iets samen doen is toch veel leuker”, vindt Anne Kuik van het CDA. De Kamerleden mochten ‘stemmen’ op het bedrag dat een pakje sigaretten zou moeten kosten. Bij vijftien en twintig euro gingen  bij twee Kamerleden instemmend de groene bordjes omhoog en zelfs 30 euro werd spontaan genoemd door Antje Diertens van D66.

Staatssecretaris Blokhuis ondersteunt actie Rookvrije Generatie

Leerlingen van IKC de Waterlelie Zoetermeer en van het Griftland College in Soest werkten enthousiast mee aan deze actie, op verzoek van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. In Nieuwspoort in politiek Den Haag overhandigden de leerlingen de video symbolisch aan de staatssecretaris. Blokhuis is enthousiast over het initiatief en nam de video – online –  vanuit zijn werkkamer in ontvangst. Als grondlegger van het Preventieakkoord onderdeel Roken staat de staatssecretaris pal achter de kinderen, liet hij in een reactie weten: “Heel tof dat jullie dit doen. Jullie vinden net als ik dat sigaretten duurder moeten worden. Goed bezig!”

Jongeren gevoeligst voor prijsstijging

Ook Michael Rutgers, voorzitter van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, vindt het geweldig hoe de kinderen invulling gaven aan de oproepactie. “Het is al lang bekend dat het verhogen van accijnzen de meest effectieve maatregel is om roken tegen te gaan, zeker onder jongeren. Als we met elkaar een Rookvrije Generatie willen realiseren, zijn dit soort maatregelen doorslaggevend. We roepen ook het toekomstige kabinet op de accijnzen flink  te blijven verhogen.”

De beweging ‘op weg naar een Rookvrije Generatie’ is een initiatief van het Longfonds, de Hartstichting en KWF. Met een groeiend aantal partijen en personen werken we toe naar een samenleving waarin opgroeiende kinderen worden beschermd tegen tabaksrook en de verleiding om te gaan roken. Dat lukt als we samen het goede voorbeeld geven en de omgevingen waar kinderen komen rookvrij maken. Iedereen kan iets doen. Zo gaan we samen op weg naar een Rookvrije Generatie.

De intentieverklaring ‘Maak de zorg rookvrij’ is 18 november ondertekend door 27 koepel- en beroepsorganisaties en een kwaliteitskeurmerk uit de zorg. Samen met de partijen die in 2017 de intentieverklaring ondertekenden, bestrijken de organisaties nu het volledige zorglandschap.  Zo komt de ambitie uit het Nationaal Preventieakkoord weer een stap dichterbij: in 2030 rookvrije zorg voor alle patiënten, cliënten én medewerkers in Nederland.

Staatssecretaris Paul Blokhuis: “Om de hele zorg rookvrij te krijgen, hebben we iedereen nodig. Van individuele behandelaren die patiënten helpen om hun laatste sigaret snel uit te maken tot zorgginstellingen die roken binnen en buiten hun organisaties tegengaan voor bezoekers, medewerkers en cliënten. Vandaag is een hele belangrijke stap gezet naar ons gezamenlijke doel om in 2030 de hele zorg rookvrij te hebben. En met het grote enthousiasme dat ik overal in de zorg tegenkom als het hierover gaat, denk ik dat het best nog weleens sneller zou kunnen gaan. Samen maken we hier een succes van!”

Tijdens de feestelijke online bijeenkomst tekenden de vertegenwoordigers van koepels en beroepsverenigingen de intentieverklaring waarin zij aangeven zich in te zetten voor een rookvrije zorg. Dit houdt onder andere in: rookvrije terreinen, niet-roken beleid voor medewerkers en goede stoppen-met-rokenzorg voor patiënten. De aansluitende partijen komen vanuit het hele spectrum in zorg en welzijn: van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie tot aan de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen. Met een achterban van bijna 700 organisaties en ruim 190.000 medewerkers komt hiermee de beweging naar rookvrije zorg nog meer op gang.

Meer informatie leest u op de website www.rookvrijezorg.com.

Bekijk hier de intentieverklaring. 

Overheden mogen volgens internationale afspraken alleen noodzakelijke contacten onderhouden met de tabaksindustrie. Toch blijkt dat er zowel bij de douane als op regeringsniveau contacten zijn die niet noodzakelijk zijn en/of waarover onvoldoende transparant wordt gecommuniceerd. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van het Trimbos-instituut i.o.v. Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. De inmenging van de tabaksindustrie bemoeilijkt het tabaksontmoedigingsbeleid en de wetgeving om dit aan te pakken.

In 2003 tekende de overheid het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Hiermee legde de overheid zich vast om de tabaksindustrie op afstand te houden bij het maken van tabakswetgeving en -beleid. Nog altijd overlijden er meer dan 20.000 mensen per jaar in Nederland aan de gevolgen van (mee)roken. In het Nationaal Preventieakkoord stelt de overheid als doel dat in 2040 minder dan 5% van de inwoners van Nederland van 18 jaar en ouder en 0% van de jongeren en zwangere vrouwen rookt. De inmenging van de tabaksindustrie in tabaksontmoedigingsbeleiden wetgeving zou deze doelstelling kunnen beïnvloeden.

Onderzoek

Het uitgevoerde onderzoek bestaat uit twintig indicatoren, gegroepeerd in zeven thema’s en beslaat de periode van 1 januari 2018 tot en met 31 december 2019. Met een score van negenendertig punten toont het onderzoek aan dat de overheid de industrie actief weert, maar het kan nog beter. Het rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index, een internationaal onderzoek. Wereldwijd staat Nederland op de 8e plek en zijn er zeven landen die het beter doen dan Nederland.

Wat doet de overheid goed?

Het onderzoeksrapport laat zien dat de Nederlandse overheid de tabaksindustrie actief buiten de beleidsvorming van het preventieakkoord heeft gehouden. Toch heeft de industrie indirect invloed kunnen uitoefenen, zoals journalisten van platform The Investigative Desk eerder concluderen en gepubliceerd in een verhaal door Follow The Money. Om contact met en invloed van de tabaksindustrie te beperken heeft de overheid meerdere procedures, protocollen en gedragscodes opgesteld. Uit het rapport blijkt bijvoorbeeld dat de regering verzoeken vanuit de industrie heeft afgewezen voor contacten over belastingheffing. Ook laat het rapport zien dat de regering de reacties van de industrie op internetconsultaties niet meegenomen heeft in haar beleidskeuzes.

“De overheid is goed op weg met het beperken van de invloed van de tabaksindustrie in het tabaksontmoedigingsbeleid. De mate van succes valt of staat echter wel met hoe goed de overheid de gemaakte afspraken naleeft. Daarom is het belangrijk om in de geest van artikel 5.3 van de FCTC de transparantie over eventuele contacten verder te vergroten,” stelt Marc Willemsen, Wetenschappelijk directeur Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET) Trimbos-instituut.

Systeem is niet waterdicht

Het rapport concludeert dat er twee punten zijn die verbeterd moeten worden. Ten eerste: verminder en/of beperk de samenwerking tussen de douane en de tabaksindustrie. Sinds 2011 hebben de partijen een overeenstemming gericht op het bestrijden van smokkel en fraude. Jaarlijks vinden meerdere ontmoetingen plaats. Behalve de agenda’s zijn nauwelijks verslagen van de ontmoetingen terug te vinden. Idealiter is er geen samenwerking, maar bijscholing op het gebied van illegale handel is geen probleem volgens staatssecretaris van Financiën Alexandra van Huffelen. Daarbij blijft het dus wel belangrijk dat de overheid afstand bewaart tot de tabaksindustrie.

Ten tweede: transparantie over de contacten tussen de regering en de tabaksindustrie. Afgelopen jaren zijn er veel maatregelen ingevoerd om de transparantie te vergroten, zoals registratie van interacties in een transparantieregister. Dit gebeurt echter nog onvoldoende. In 2018-2019 werden drieënnegentig interacties openbaar gemaakt tussen de overheid en de tabaksindustrie of andere partijen die mogelijk voorstander zijn van tabaksvriendelijk beleid. Zeven van deze verslagen hadden betrekking op ontmoetingen en/of communicatie uit 2015-2017 en twee verslagen hadden een andere inhoud. Eerder onderzoek in 2018 van The Investigative Desk toonde aan dat ongeveer een derde van de contacten tussen ministeries en de tabaksindustrie niet openbaar is gemaakt.

Michael Rutgers, voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een samenwerking tussen Longfonds, Hartstichting en KWF stelt: “Als we samen de Rookvrije Generatie willen bereiken, dan zijn dit soort praktijken onacceptabel. Jaarlijks overlijden 20.000 mensen aan de gevolgen van (mee)roken. Contacten over beleid tussen alle onderdelen van de overheid en de tabaksindustrie zijn verboden volgens het WHO-verdrag FCTC. Hier dient iedereen zich aan te houden. En zeker de overheid.”

Internationale ranking

Wereldwijd hebben zevenenvijftig landen eenzelfde onderzoek uitgevoerd. In deze internationale ranking staat Nederland staat op de 8e plek. In Europa staat Nederland op de 3e plek, alleen Frankrijk en Groot-Brittannië doen het beter. 

Lees het Nederlandse rapport ‘2020 The Netherlands Tobacco Industry Interference Index’

Lees het internationale rapport ‘Global Tobacco Industry Interference Index, Mary Assunta, Global Center for Good Governance in Tobacco Control (GGTC), 2020’

Accijnsverhoging van sigaretten is een effectieve maatregel om het aantal rokers in Nederland te verminderen. Voornamelijk jongeren zijn gevoelig voor een prijsstijging. Dit blijkt uit een update van de factsheet over de effecten van accijns en prijs op het gebruik van tabaksproducten.

Arts-epidemioloog van het Trimbos-instituut Esther Croes:

In de ideale situatie wordt in Nederland ieder jaar de accijns (belasting) op sigaretten verhoogd met minimaal 10%. Als dit onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om tabak te ontmoedigen, dan zijn we weer een stapje dichter bij een rookvrije samenleving.”

Verlagen aantal gerookte sigaretten

In het Nationaal Preventieakkoord hebben verschillende maatschappelijke organisaties samen afgesproken om te werken naar een Rookvrije Generatie en minder dan 5% volwassen rokers in 2040. Het verhogen van de prijs van tabaksproducten is de meest effectieve maatregel om het aantal rokers terug te dringen. Meer mensen zullen daarmee worden aangemoedigd om te stoppen met roken. Rokers die wel doorgaan met roken, blijken minder sigaretten per dag te roken om de kosten terug te dringen. Omdat roken zo verslavend is, gaat de prijsstijging niet gepaard met een even grote daling in het aantal rokers. De prijs moet met 10 procent verhoogd worden, om een daling van 4 procent van de vraag naar tabaksproducten te krijgen. Bovendien werkt accijnsverhoging alleen als onderdeel van een breder pakket aan tabaksontmoedigende maatregelen. Croes: “Voorlichtingscampagnes en goede ondersteuning voor rokers die willen stoppen zijn daarbij ontzettend belangrijk. “

Jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen

Een accijnsverhoging kan ook een gunstig effect hebben op de gezondheid van jongeren. Over het algemeen zijn jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen van tabaksproducten dan volwassenen. Dit komt omdat uitgaven aan tabaksproducten een relatief groot beroep op het besteedbaar inkomen van jongeren doen. Croes: “De effecten zijn niet in alle stadia van roken gelijk. Een jongere die net begint met roken, kan makkelijker stoppen en is daarmee gevoeliger voor prijsstijgingen dan een jongere die al wat langer rookt.”

Houd rekening met invloed fabrikant

De prijs van tabak wordt voor een belangrijk deel bepaald door de accijns, oftewel belasting. Een fabrikant kan een accijnsverhoging compenseren met een daling of extra stijging van de verkoopprijs en heeft zo invloed op welke prijs de consument gaat betalen. Het verhogen van de accijns betekent dus niet dat de prijs van tabak gelijk hoger wordt. Ook moet er, bij het verhogen van de accijns, gekeken worden naar de situatie in de buurlanden. Croes: “In Frankrijk kost een pakje sigaretten al 10 euro. Het is belangrijk dat er duidelijk over het doel van de verhogingen wordt gecommuniceerd: accijnsverhogingen zijn een goede methode om het roken minder aantrekkelijk te maken en kan zo bijdragen aan het realiseren van een rookvrije generatie.”

Lees meer over de effecten van accijns en de prijs op het gebruik van tabaksproducten in de factsheet

Op zoek naar ondersteuning bij het stoppen met roken? Ga naar ikstopnu.nl

Bron: Trimbos-instituut

Met ‘PUUR rookvrij’ lanceert de Rijksoverheid voor het eerst sinds 2011 weer een grote, landelijke campagne om te stoppen met roken. De campagne is een afspraak in het Nationaal Preventieakkoord, dat streeft naar een rookvrije generatie in 2040. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat bij succesvolle campagnes – zoals Stoptober – soms wel een kwart van de deelnemende rokers succesvol stopt, zeker in combinatie met andere maatregelen.

Rokers de hand reiken

Staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS: “Veel rokers denken aan stoppen. Met deze nieuwe campagne willen we hen de hand reiken om dat ook voor elkaar te krijgen. Positieve motivatie staat centraal in de campagne. Net als veel begrip over hoe moeilijk het kan zijn en welke hulplijnen je kunt inschakelen. Ik ben heel blij dat deze positieve en inspirerende campagne er nu is. Ik hoop dat miljoenen mensen in Nederland die roken zich hiermee extra gesteund voelen om te stoppen.”

Schoner gebit, mentale boost

De campagne PUUR rookvrij wil rokers aanzetten tot een serieuze stoppoging, net zo lang tot ze definitief gestopt zijn. De campagne focust op de positieve kanten van stoppen met roken en laat rokers nadenken over hun leven als niet-roker. Een leven met een betere gezondheid, minder stress, een betere conditie, een mooiere huid, een schoner gebit, een mentale boost, etc.

2040: rookvrije generatie

Nog steeds sterven in Nederland elk jaar ruim 20.000 mensen aan de gevolgen van roken en beginnen elke dag 75 jongeren met roken. Roken leidt bovendien jaarlijks tot 2,4 miljard euro aan zorgkosten. Het Nationaal Preventieakkoord wil dat terugdringen. Door een uitgebreid pakket aan maatregelen die beginnen met roken moeilijker maken en stoppen makkelijker. In het preventieakkoord streeft het kabinet samen met maatschappelijke partners naar een rookvrije generatie in 2040. Dat betekent dat 0 procent van de jongeren en zwangere vrouwen dan nog rookt en dat het aantal rokende volwassenen daalt van de huidige 21,7 procent (2019) naar 5 procent.

Puurrookvrij.nl

De nieuwe website www.puurrookvrij.nl helpt rokers met het plannen van een stopdatum en laat zien wat er met hun lichaam gebeurt. De eerste maanden treden ontwenningsverschijnselen op, maar worden hartslag en bloeddruk weer normaal, maken longen zichzelf schoon en krijgen mensen meer energie. Rokershoestjes verdwijnen na een maand en de jaren daarna neemt de kans op hart- en vaatziekten én kanker fors af. De website laat ervaringsverhalen zien van mensen die al gestopt zijn, geeft tips voor als het moeilijk wordt en wijst op mogelijkheden voor begeleiding, zoals hulp van zorgprofessionals, gesprekken met een stoppen-met-roken-coach of groepstherapie, of hulpmiddelen als nicotinevervangers of medicijnen. Voor praktische handvatten wordt doorverwezen naar de website www.ikstopnu.nl. De campagne start na Stoptober 2020, en zal een looptijd hebben van een aantal jaren.

Campagnes vaak succesvol

Het Trimbos-instituut heeft een overzicht gemaakt van verschillende wetenschappelijke onderzoeken naar de effecten van dit soort massamediacampagnes in binnen- en buitenland op het stoppen met roken. Daaruit blijkt dat succesvolle campagnes een belangrijke pijler kunnen vormen voor het ontmoedigingsbeleid. Zo zorgt de jaarlijkse Stoptober campagne ervoor dat na drie maanden de helft en na een jaar ongeveer een kwart van de deelnemers blijvend is gestopt met roken. Na de ‘Nederland Stopt met Roken’-campagne rondom de jaarwisseling van 2003-2004 stopte 13,5 procent van de deelnemende rokers succesvol. De campagne ‘In iedere roker zit een stopper’ uit 2008 leidde tot meer dan een miljoen stoppogingen tussen mei en december, waarvan ongeveer een kwart na een jaar nog succesvol was. Die laatste campagne werd gecombineerd met een accijnsverhoging.

Ontmoedigende maatregelen

Ook ‘PUUR rookvrij’ kan profiteren van de combinatie met diverse maatregelen die de afgelopen periode zijn ingegaan om het stoppen met roken makkelijker te maken en beginnen met roken moeilijker. In april werd de prijs van een pakje sigaretten met één euro verhoogd. Sinds 1 juli zijn in alle supermarkten rookwaren uit het zicht geplaatst en is het rookverbod uitgebreid met onder andere de e-sigaret. Alle onderwijsterreinen moeten sinds 1 augustus rookvrij zijn. Sinds januari 2020 wordt professionele hulp om te stoppen met roken vergoed zonder dat het meetelt voor je eigen risico. Al deze maatregelen dragen bij aan de doelstelling van het kabinet: veel minder rokende volwassenen en een rookvrije generatie in 2040.

Zuiver en gezonder

PUUR staat voor zuiver en gezonder leven, vrij van sigaretten. Ook verwijst het naar mensen die puur voor de kinderen of puur voor hun gezondheid stoppen. De komende jaren moet de term net zo ingeburgerd raken als NIX18, de campagne om te voorkomen dat jongeren onder de achttien roken en drinken.

Zie voor meer informatie ook www.puurrookvrij.nl.

Per 1 oktober is de RET, het Nederlands vervoerbedrijf dat actief is in het stadsvervoer in en om de stad Rotterdam, volledig rookvrij. Zowel voor de OV-gebruiker als voor het eigen personeel. Volgens de huisregels van de RET zijn alle voertuigen, perrons, liften en metrostations al enige jaren geleden rookvrij verklaard. Met ingang van 1 oktober zijn ook alle interne vestigingen van de RET rookvrij. Daarmee biedt de RET nu ook haar medewerkers een volledig rookvrije werkplek.

Vitale collega’s

De RET heeft intern een actief vitaliteitsbeleid, directeur Maurice Unck: ’We besteden al een aantal jaar veel aandacht aan de vitaliteit van onze collega’s. Dat al onze vestigingen nu rookvrij zijn, is hierin een logische stap. Het bieden van den volledig rookvrije werkplek past naadloos in ons beleid. We willen niet alleen dat onze collega’s zich nu goed en gezond voelen, we vinden het ook belangrijk dat ze fit hun pensioen halen.

Stop verkoop tabak

Naast het rookvrij maken van alle interne vestigingen sluit de RET in de toekomst geen nieuwe contracten meer af met huurders die op het station tabak willen verkopen. Hiermee steunt de RET het overheidsbeleid om roken verder te ontmoedigen zoals eind 2018 gepresenteerd in het ‘Nationaal Preventieakkoord’.

Rookvrije Generatie

Met de rookvrije OV-locaties draagt de RET bij aan een rookvrije generatie. Om dit te bekrachtigen tekende RET een partnerovereenkomst met de stichting Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een samenwerkingsverband van Hartstichting, KWF en Longfonds. Zij zijn de initiatiefnemers van ‘de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie’. “Zien roken, doet roken. Zeker ook voor al die kinderen die dagelijks met de tram of metro reizen. Daarom is deze stap van grote betekenis. We hopen dat deze belangrijke zet van de RET ook andere regionale vervoersmaatschappijen inspireert om de omgeving én de werkplek rookvrij te maken”, vertelt Michael Rutgers.