Met politiek, overheid, vele organisaties en individuen werken we toe naar een samenleving waarin kinderen worden beschermd, tegen (mee)roken en de verleidingstactieken van de tabaksindustrie. De steun voor maatregelen is enorm en er zijn belangrijke stappen gezet, maar we zijn er nog lang niet. In 2022 rookten nog 2,7 miljoen volwassenen en naar schatting raken elke week honderden kinderen verslaafd aan roken.
Waarom is het nodig?
Niemand wil dat kinderen gaan roken. Toch komen kinderen nog té vaak en té makkelijk in contact met tabak en andere rookwaren, zoals e-sigaretten (vapes). Roken is de grootste vermijdbare oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland. Roken is extreem verslavend: 80% van de mensen die roken wil eigenlijk stoppen. Ruim de helft van de mensen die niet (kunnen) stoppen, sterft vroegtijdig aan de gevolgen. Jaarlijks gaat het om ongeveer 20.000 Nederlanders die overlijden aan (mee)roken. Dit kunnen en moeten we voorkomen.
9 op de 10 Nederlanders vinden dat de overheid maatregelen moet nemen om kinderen te beschermen tegen de verleidingen van tabaksproducten.*
Hoe kunnen we dit doen?
We bevinden ons in een cruciale fase. Nú hebben we de kans om de beweging richting een Rookvrije Generatie te versnellen en definitief te verankeren. De afgelopen jaren zijn belangrijke maatregelen geïmplementeerd en gepresenteerd. Nog niet alle aangekondigde maatregelen zijn echter ingevoerd én er zijn nieuwe maatregelen nodig om het aantal mensen dat verslaafd is aan roken te laten dalen.
1. Jaarlijkse prijsverhogingen van tabaksproducten en e-sigaretten (vapes)
Regelmatige, substantiële prijsverhogingen zijn de meest effectieve maatregel om roken terug te dringen. In 2024 gaat een pakje sigaretten ca. 10 euro kosten. Het is essentieel dat de prijs vanaf 2025 jaarlijks blijft stijgen met minimaal 10% bovenop inflatie, gedurende minimaal 10 jaar. De accijns op rooktabak en cigarillo’s moet extra omhoog en een verbruiksbelasting op e-sigaretten (vapes) is onmisbaar, om de prijskloof tussen sigaretten en andere rookwaren te verkleinen.
8 op de 10 Nederlanders vinden het voorkomen dat jongeren beginnen met roken een goede reden om de accijns te verhogen.*
2. Versnellen afbouw tabaksverkoop naar alleen tabaksspeciaalzaken
Het aantal verkooppunten van tabak moet sterk omlaag en rookwaren zouden alleen nog te koop mogen zijn in een beperkt aantal tabaksspeciaalzaken. Het huidige kabinetsplan is om dit in 2032 te realiseren, maar dit kan en moet véél sneller.
7 op de 10 Nederlanders vinden dat de overheid moet regelen dat tabaksproducten alleen mogen worden verkocht in tabaksspeciaalzaken om te zorgen dat jongeren onder de 18 jaar niet beginnen met roken.*
3. Meer wettelijk rookvrije omgevingen zorgen voor minder (mee)rokers
Zien roken, doet roken. Om kinderen te beschermen tegen (mee)roken hebben voorlopers uit diverse sectoren hun terrein vrijwillig rookvrij gemaakt. Het is tijd om daarop door te pakken met wetgeving, zoals een wettelijk rookverbod voor terrassen, OV-haltes en auto’s waarin kinderen en zwangere vrouwen zitten.
9 op de 10 Nederlanders (91%) vinden dat auto’s waarin kinderen zitten geheel rookvrij zouden moeten zijn.*
4. Campagnes & inzet op stoppen met roken
Campagnes gericht op stoppen met roken zijn bewezen zeer effectief. Het is dus van groot belang dat de overheid hier voldoende budget voor reserveert. Daarbij is cruciaal dat iedere roker gedurende het hele stopproces toegang heeft tot goede stoppen-met-roken-zorg.
Bijna 8 op de 10 Nederlanders vinden dat er campagnes moeten zijn die rokers stimuleren om te stoppen met roken. En 7 op de 10 rokers vinden dat zij hulp verdienen bij het stoppen met roken.*
5. Verhoging minimumleeftijd of generatiegebonden verbod
Om roken minder toegankelijk te maken voor jongeren, is het belangrijk om de minimumleeftijd voor het kopen van rookwaren te verhogen, bijvoorbeeld naar 21 jaar. Een variant hierop is een generatiegebonden verbod, waarbij kinderen geboren vanaf een bepaald jaar nooit meer rookwaren mogen kopen. Dit is een veelbelovende aanvullende maatregel, bovenop bewezen effectieve maatregelen als accijnsverhoging.
7 op de 10 Nederlanders zijn voor een leeftijdsverhoging voor het kopen van tabak van 18 naar 21 jaar.*
Nú doorpakken op weg naar een Rookvrije Generatie
Als we de nieuwe generatie kinderen rookvrij willen laten opgroeien, dan is het belangrijk dat ook Kamerleden en bewindspersonen zich in de volgende kabinetsperiode actief blijven inzetten voor het realiseren van een Rookvrije Generatie.
Download hier ons verkiezingspamflet ‘Nú doorpakken op weg naar een Rookvrije Generatie’:
*De resultaten zijn afkomstig uit onderzoek uitgevoerd door Kantar Public in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, onder 1.137 Nederlanders van 18 jaar en ouder in de periode van 8 tot en met 15 februari 2023