Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een initiatief van Hartstichting, KWF en Longfonds om de ziekte en sterfte door roken terug te dringen, zette afgelopen jaren samen met haar bondgenoten impactvolle stappen op het gebied van tabaksontmoediging.
Successen in 2023
- Provincie Drenthe onthulde in maart de eerste officiële rookvrije bushalte. De provincie maakt in totaal 922 bushaltes rookvrij! Friesland kondigt aan in 2024 alle 2700 bushaltes rookvrij te maken.
- Maandag 14 maart stemde de Tweede Kamer in met een aantal belangrijke moties op weg naar een Rookvrije Generatie: waaronder een neutraal uiterlijk van e-sigaretten en gemeenten de bevoegdheid geven om nieuwe tabakszaken te kunnen weren.
- De nieuwe cijfers van het CBS laten zien dat het aantal rokers in Nederland verder is gedaald. In 2022 gaf 18,9% van de volwassen rokers aan wel eens te roken. In 2021 was dat nog 20,6%. Helaas zijn nieuwe cijfers van het Trimbos-Instituut alarmerend: bijna net zoveel jongeren vapen als roken. 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 tot en met 25 jaar) gebruikte het afgelopen jaar een e-sigaret. Ruim een kwart (27%) rookte sigaretten. En 69,1% van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten.
- Per 1 april steeg de accijns op tabak met ruim 1 euro, ruim twee jaar na de laatste accijnsverhoging op tabak.
- G.S.Z.V. De Golfbreker is de eerste rookvrije studentensportvereniging van Nederland!
- In de periode 2018-2022 onderzochten het Amsterdam UMC, Tranzo en Tilburg University het rookvrij beleid op Nederlandse voetbal-, hockey-, tennis- en korfbalverenigingen. In 2023 verscheen een factsheet waarbij de onderzoeksresultaten zijn vertaald naar tips aan sportverenigingen en gemeenten.
- Tijdens het NNvT congres op vrijdag 14 april zijn de nieuwste inzichten uit tabaksonderzoek besproken. ZonMw en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij verzorgden gezamenlijk de sessie ‘Onderzoeksagenda Tabaksontmoediging: zijn we op de goede weg?’.
- Twee derde van de Nederlanders wil rookvrije films, series en socials, blijkt uit nieuw onderzoek. Meerdere bekende Nederlanders/professionals uit deze sectoren staan op en spreken zich uit voor rookvrije media in een nieuwe campagne van de Rookvrije Generatie, met in totaal 20,9 miljoen impressies, 4,5 miljoen videoviews en ruim 1 miljoen bioscoopzoekers die de campagnefilm zagen.
- Meerdere dagattracties werden (grotendeels) rookvrij, waaronder Safaripark Beekse Bergen, Vogelpark Avifauna en Aviodrome!
- Over de hele wereld – waaronder Nederland – is er steun voor het rookvrij maken van plekken waar kinderen komen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Erasmus MC en de University of Edinburgh.
- Op 31 mei, op Wereld Niet Roken Dag roept Doei Tabaksindustrie op tot ‘Wereld Niet Verkopen Dag’.
- Op Wereld Niet Roken Dag vragen Amersfoortse kinderen aandacht voor het rookvrije stationsplein van Amersfoort Centraal met een zelfontworpen stoeptegel.
- Gemeente Utrecht zet zich in om het aantal verkooppunten van tabak terug te dringen en maakt de vestiging van nieuwe tabaksspeciaalzaken in Utrecht voorlopig onmogelijk via een voorbereidingsbesluit.
- 4 Jumbo-filialen stoppen halverwege 2023 op eigen initiatief met de verkoop van tabaksproducten.
- De Avondvierdaagse in Voorthuizen is dit jaar voor het eerst rookvrij!
- Hartstichting, KWF en Longfonds reageren op 26 juni met teleurstelling op het uitstel van het smaakjesverbod op e-sigaretten/vapes.
- Per 1 juli is de online verkoop van rookproducten niet meer toegestaan. Producten zoals sigaretten, shag, e-sigaretten (vapes) en navulvloeistoffen zijn alleen nog te koop in fysieke winkels. ‘Verkoop op afstand’ (bijvoorbeeld via webshops, social media, telefoon, chat of mail) is vanaf nu strafbaar.
- Albert Heijn kondigt aan vanaf 1 januari 2024 geen tabaksproducten meer te verkopen.
- Meerdere festivals zetten stappen richting rookvrij! De duizenden bezoekers van het Tina Festival ervaren in september dat een rookvrij festival ontzettend leuk is. Festival Into The Great Wide Open op Vlieland is al een paar jaar (grotendeels) rookvrij. En in Harderwijk vond op 8 juli ZieZo’s Zomerfestival plaats, ook volledig rookvrij.
- De Gezondheidsfondsen voor Rookvrij laten op 13 juli weten het schokkend te vinden dat de tabaksindustrie geld verdient met de verkoop van medische producten tegen ernstige ziektes door roken én aan hulpmiddelen om van een rookverslaving af te komen. Hans Snijder (directeur Hartstichting) schreef hierover een opiniestuk voor het Algemeen Dagblad.
- Onderzoek van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij laat zien dat rookvrije omgevingen niet alleen kinderen het goede voorbeeld geven, maar ook rokers en ex-rokers kunnen helpen.
- In de zomer deelde de Rookvrije Generatie leuke tips voor rookvrije zomeruitjes! Vele regionale nieuwsmedia deelden dit artikel en op de Rookvrije Generatie kanalen deden bijna 50.000 mensen inspiratie op voor een rookvrije zomer.
- Steeds meer campings en vakantieverblijven worden rookvrij. Dat is goed nieuws, want tweederde van deNederlanders vindt dat campingplekken, vakantiehuisjes, buitenzwembaden, terrassen en speeltuinen op vakantieparken en campings rookvrij moeten zijn. Twee voorbeelden zijn Vakantiepark Landal Twenhaarsveld en Kampeerterrein Stortemelk op Vlieland.
- Nederland scoort goed op de nieuwe Tobacco Control Scale. De stappen die Nederland zet op weg naar een Rookvrije Generatie zijn een goed voorbeeld voor andere landen.
- Gemeente Den Haag en Gemeente Goeree-Overflakkee kondigen begin augustus aan nog dit jaar een gedeelte van het strand rookvrij te maken.
- Er is veel media-aandacht voor reclame voor nicotinezakjes op de Grand Prix van Zandvoort. De verkoop hiervan is in Nederland verboden.
- Een jong onderzoeksteam van de Rookvrije Generatie ging deze zomer op pad met de vraag ‘is een rookvrije ingang gastvrij’? Het antwoord is duidelijk: ja! Steeds meer winkels en organisaties kiezen voor een rookvrije ingang!
- Rapper The Dean (Daan Boom) is klaar met de tabaksindustrie en brengt het nummer ‘Doei Tabaka! uit.
- In aanloop naar de verkiezingen deelt de Rookvrije Generatie het verkiezingspamflet ‘Samen op weg naar een Rookvrije Generatie’ met maatregelen die hard nodig zijn om kinderen te beschermen tegen (mee)roken en de verleidingstactieken van de tabaksindustrie.
- Op Prinsjesdag wordt bekend dat de tabaksaccijns per 1 april 2024 flink omhooggaat. De prijs van sigaretten wordt bijna 11 euro en die van shag bijna 25 euro. Hartstichting, KWF en Longfonds reageren op de geplande verhoging van de accijnzen op tabaksproducten: ‘weer een mooie stap op weg naar een Rookvrije Generatie’.
- De Gezondheidsfondsen voor Rookvrij doen samen met milieu- en gezondheidsorganisaties op 27 september een dringende oproep aan de politiek: maak zo snel mogelijk werk van een verbod op sigarettenfilters & meer rookvrije omgevingen!
- Vanaf 1 oktober gingen meer dan 50.000 rokers de uitdaging aan om 28 dagen niet te roken tijdens de tiende editie van Stoptober. Zij deden dit samen met de ambassadeurs van dit jaar: Maxime Meiland, Herman Brusselmans en Sergio Vyent, die alle drie de rookvrij zijn gebleven!
- In samenwerking met Oxfam Novib en andere maatschappelijke organisaties (waaronder de GvRV) is de Financial Exclusions Tracker gelanceerd: een website met een lijst van bedrijven die door financiële instellingen worden uitgesloten, omdat die bedrijven verantwoordelijk zijn voor vervuiling, ontbossing of schending van mensenrechten.
- Op donderdag 25 oktober 2023 was de eerste netwerkbijeenkomst van Nederland Rookvrij. Tijdens inspirerende en interactieve sessies deelden professionals kennis en ervaringen voor een rookvrije samenleving.
- Issuemakers interviewt GvRV-voorzitter Carla van Gils in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen: ‘de maatschappij vraagt om rookvrij’.
- Hans Snijder, directeur Hartstichting, schrijft, mede namens KWF en Longfonds, het opiniestuk ‘Blokkeren van accijnsverhoging tabak bezorgt rokers alleen langere, iets goedkopere verslaving’ voor de Volkskrant.
- Op 30 oktober roepen 22 gezondheidsfondsen politieke partijen op: Kies voor een Gezonde Generatie. Maak de omgeving van onze kinderen en jongeren gezonder. Want een gezondere omgeving, leidt tot een gezondere, rookvrije generatie.
- Meer dan 2.500 sportclubs hebben inmiddels een rookvrij terrein! NOC*NSF roept met de campagne ‘De sport wordt rookvrij’ sportverenigingen op hun club ook rookvrij te maken.
- 80% van alle rokers wil graag van zijn of haar verslaving af. Maar stoppen met roken is vaak een proces van vallen en opstaan. Gemiddeld zijn er 6 pogingen nodig om succesvol te kunnen stoppen. Daarom sprekers rokers niet-rokers aan met de vraag of zij hen kunnen helpen en ondersteunen in hun stopproces met de campagne ‘Beste niet-roker‘.
Successen in 2022
- Vanaf 1 januari 2022 zijn de bushaltes in Gemeente Utrecht en Gemeente Nieuwegein rookvrij! De gemeenten zetten hiermee samen met vervoerder U-OV (Qbuzz) een mooie stap op weg naar aan een Rookvrije Generatie.
- De Rookvrije Generatie was in januari en augustus volop zichtbaar met de campagne ‘De wereld wordt rookvrij. Wen er maar aan’ op televisie, social media en digitale schermen buitenshuis. De campagne laat zien dat rookvrij de nieuwe norm is: driekwart van alle Nederlanders vindt rookvrij het nieuwe normaal. De nieuwe online video’s over rookvrij Artis, Lidl die geen sigaretten meer verkoopt, een rookvrij strand in Noordwijk en een lerares die terugblikt op de tijd waarin het heel normaal was om te roken in de klas, zijn speciaal gemaakt om anderen te inspireren op weg naar een Rookvrije Generatie. Meer dan 7,7 miljoen mensen zagen onze tv-spot en op social media zijn ruim 7 miljoen mensen bereikt met onze campagne.
- Om vakantieparken en campings op weg te helpen naar rookvrij is er een nieuwe pagina op de website van de Rookvrije Generatie, met handige materialen en inspirerende voorbeelden.
- Hans Snijder startte per 1 februari 2022 als directeur van de Hartstichting en is daarmee ook bestuurslid van de Gezondheidsfondsen van Rookvrij.
- Ziekenhuizen, artsen, gezondheidsfondsen en kankerpatiënten doen gezamenlijk de oproep aan supermarkten, gemakszaken en tankstations: stop nu met de verkoop van tabak!
- Bestuurders uit het sociaal domein zijn het erover eens: er liggen kansen in het sociaal werk om stoppen met roken bespreekbaar te maken. Bekijk het visuele verslag van deze ronde tafel of lees meer.
- De kinderburgemeesters van Nederland feliciteren de nieuwe gemeenteraadsleden met een filmpje waarin ze een oproep doen voor nog meer rookvrije plekken in hun gemeente, omdat ze vinden dat kinderen en jongeren rookvrij moeten kunnen opgroeien.
- KWF-directeur Carla van Gils is per 1 maart de nieuwe voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij en neemt daarmee het stokje over van Michael Rutgers van het Longfonds.
- De artsen van ‘Artsen slaan alarm’ vragen via social media en digitale schermen in Den Haag opnieuw aandacht voor minder verkooppunten en prijsverhogingen van rookwaren. Dit was naar aanleiding van het commissiedebat op 24 maart.
- Na het commissiedebat Leefstijlpreventie volgde een tweeminutendebat op 14 april waarin Kamerleden moties indienden. De VVD diende een motie in die het kabinet oproept om in gesprek te gaan met 69 gemeenten waarbij roken nog geen onderdeel is van het lokaal preventieakkoord. Deze motie is aangenomen!
- In alle projecten en gebiedsontwikkelingen van VanWonen creëert het bedrijf rookvrije zones, zodat kinderen daar gezond kunnen opgroeien. VanWonen is de eerste gebiedsontwikkelaar die bedrijfspartner is van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. Ook werden ze dit jaar zelf een rookvrij bedrijf voor medewerkers en partners.
- Rookvrije Sport is in de interventiedatabase van het Loket Gezond Leven van het RIVM officieel erkend als goed onderbouwde interventie!
- Voor het eerst is in Nederland een werkgever aansprakelijk gesteld voor de gezondheidsschade die een werknemer opliep door meeroken.
- De landelijke campagne PUUR Rookvrij van VWS was in mei, oktober en december zichtbaar in de media en op plekken waar veel ouders komen. Met deze campagne worden ouders met thuiswonende kinderen op een positieve manier gestimuleerd tot het doen van een stoppoging. Ook zorg- en hulpverleners kunnen een bijdrage leveren met de materialen van PUUR Rookvrij.
- Kiekendief Vastgoed leverde op 30 mei in Almere een volledig rookvrij appartementengebouw op. Het complete gebouw is rookvrij, ook de balkons en de parkeerplaats.
- De vernieuwde website van de Rookvrije Generatie ging in juni live!
- Driekwart van de Nederlanders vindt rookvrij het nieuwe normaal. Dat blijkt uit het Draagvlakonderzoek Tabaksontmoedigingsbeleid (2022) uitgevoerd door Kantar Public in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. De draagvlakcijfers stijgen flink de afgelopen jaren. Nederlanders zijn het erover eens dat sigaretten (68%) en e-sigaretten (78%) geen normale producten zijn, stoppen met roken wordt door 91% van de Nederlanders als (heel) positief gezien en de steun voor geheel rookvrije omgevingen is hoog, bijvoorbeeld 64% voor terrassen, 77% voor haltes in het openbaar vervoer en 81% voor dierentuinen.
- Ook dit jaar zijn de Rookvrije Generatie Awards uitgedeeld. Ditmaal niet landelijk, maar via vijf regionale GGD’s. De winnaar vanuit GGD Fryslân was Verslavingskliniek Bolsterburen Heerenveen. Vanuit GGD West-Brabant won ARSV THOR uit Roosendaal. Binnen GGD IJsselland won voetbalvereniging Wilsum in Kampen. GGD Amsterdam-Amstelland reikte een award uit aan zorgorganisatie HVO-Querido. En GGD-regio Zuid-Holland Zuid verkoos zwembad de Doetsekom als winnaar.
- Uit de kerncijfers roken van het Trimbos-instituut blijkt dat in 2021 minder mensen een stoppoging deden dan in 2020. Ook het aantal rokers nam dit jaar niet verder af. Voor het bereiken van een Rookvrije Generatie is een daling van de rookprevalentie essentieel. Daarom roept Gezondheidsfondsen voor Rookvrij de overheid op om aanvullende acties en maatregelen door te voeren, zoals langdurige campagnes en accijnsverhoging.
- Sinds juni heeft Noordwijk een rookvrij strand. De gemeente, de reddingsbrigade en ondernemers van Strandpaviljoen De Zeespiegel zetten zich zo samen in voor een Rookvrije Generatie.
- NOC*NSF en de Rookvrije Generatie zijn samen op weg naar een rookvrije sport in 2025. In de nieuwe campagne ‘De sport wordt rookvrij’ spreken verschillende topsporters zich uit voor een rookvrije sport (juni) en namen Frank de Boer, Michaëlla Krajicek en Teun de Nooijer een kijkje bij hun oude club (november) om aandacht te vragen voor het belang van rookvrije sportclubs.
- Deze zomer verrasten kinderen PostNL, KLM en de GVB in de Rookvrije Bedrijven campagne van de Rookvrije Generatie, om zo ook andere bedrijven te inspireren om een rookvrij bedrijf te worden. Via social media bekeken ruim 270.000 mensen deze video. Ook vroegen ruim 500 bedrijven dit jaar rookvrij-borden aan.
- In het Belastingplan van het kabinet voor het komende jaar, dat op Prinsjesdag is gepresenteerd, staat een forse accijnsverhoging op tabak. Gezondheidsfondsen voor Rookvrij roept op om ook te zorgen dat de accijns op rooktabak nog verder omhooggaat, zodat de overstapprikkel niet groter wordt.
- Steeds meer gemeenten maken sportterreinen rookvrij. In de gemeente Amsterdam zijn na de zomerstop van 2022 ook alle gemeentelijke sporthallen en sportparken rookvrij.
- Huisarts Shakib Sana deed samen met een delegatie andere artsen op vrijdag 23 september in Rotterdam een dringende oproep richting Albert Heijn en Jumbo om direct te stoppen met de verkoop van tabak. Ook vroegen ze aandacht voor de petitie ‘Stop de verkoop van sigaretten in supermarkten’.
- Het rookverbod op onderwijsterreinen, dat sinds augustus 2020 geldt, wordt goed nageleefd. Dat meldt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die toezicht houdt op de naleving van het rookverbod, na inspecties bij 568 onderwijsinstellingen.
- Uit het nieuwste HBSC-rapport (HBSC 2021) blijkt dat het aandeel jongeren dat rookt niet daalt. Meisjes roken evenveel als jongens, terwijl dat vier jaar geleden nog duidelijk verschilde. Er is verschil in schoolniveau te zien: vmbo-b-leerlingen roken het meest en vwo-leerlingen het minst.
- Het verbod op metholsigaretten werkt! Mentholrokers stopten vaker met roken na het Europese verbod op mentholsigaretten (mei 2020) dan niet-mentholrokers. Dat blijkt uit nieuw onderzoek, mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van onder meer het Longfonds, KWF Kankerbestrijding en Hartstichting.
- Gezondheidsfondsen voor Rookvrij diende namens 29 organisaties een reactie in op de internetconsultatie over de conceptregeling omtrent het smaakjesverbod van e-sigaretten. Hierin uitten we onze zorgen over e-sigaretgebruik onder jongeren en vragen we de regering onder andere om oog te hebben voor tactieken van de tabaks- en e-sigaretindustrie om het smaakjesverbod te omzeilen.
- Sinds het einde van de zomer zijn alle terrassen van McDonald’s rookvrij.
- De nieuwe factsheet ‘Eindspel tegen tabak’ van het Trimbos-instituut behandelt de verschillende beleidsopties, strategieën en maatregelen om tabak volledig uit de samenleving te laten verdwijnen. Ze maken onderscheid tussen maatregelen die gelinkt kunnen worden aan producten, zoals het wettelijk verlagen van de hoeveelheid nicotine in tabak, en maatregelen gericht op gebruikers, zoals invoering van een generatiegebonden verbod voor tabaksverkoop.
- Uit onderzoek blijkt dat wetgeving voor rookvrije auto’s goed werkt om kinderen te beschermen tegen het inademen van schadelijke tabaksrook. De onderzoekers roepen daarom op: Rij Rookvrij voor een Rookvrije Generatie! Omdat kinderen zichzelf niet kunnen beschermen tegen tabaksrook. Met nieuwe wetgeving voor rookvrije auto’s kan dit wel. Bekijk de website van Rij Rookvrij voor meer informatie.
- In 2022 besteedde de media steeds meer aandacht aan vapen en e-sigaretten. Esther Croes (Trimbos) ging erover in gesprek bij Koffietijd. Zembla liet in ‘De nieuwe nicotineverslaafden’ zien hoe ‘Big Tobacco’ een nieuwe generatie nicotineverslaafden creëert met de rage van de felgekleurde vapes met snoepsmaakjes onder kinderen en jongeren. Ook Arjen Lubach besteedde aandacht aan het thema tijdens de Avondshow.
- Meer dan 50.000 rokers gingen de uitdaging van de negende editie van Stoptober aan. Nieuw dit jaar waren de Stoptober ‘Stopcasts’ en de Stopshows in DeLaMar en Artis.
- Vanaf de start van de Winter Efteling op maandag 14 november is de Efteling grotendeels rookvrij. Jonge bezoekers worden niet langer meer blootgesteld aan roken. Het attractiepark wil hiermee bijdragen aan een Rookvrije Generatie. Voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij Carla van Gils: “Als groot attractiepark heeft de Efteling een voorbeeldfunctie, dus we hopen dat veel attractieparken rookvrij worden. Elke plek waar veel kinderen komen, hoort namelijk rookvrij te zijn.” 8 op de 10 Nederlanders is voor rookvrije attractieparken!
- Gemeente Utrecht maakte 875 openbare speelplaatsen rookvrij. Op 9 november onthulde de gemeente speciale rookvrij-mascottes die door Utrechtse kinderen zijn ontworpen in een tekenwedstrijd.
- De drie Amersfoortse stationspleinen zijn sinds eind november rookvrij. Op woensdag 30 november vond de aftrap plaats met de wethouder, de directeur van het Longfonds en een groep kinderen. Samen veegden zij het stationsplein naast Amersfoort Centraal schoon.
- De rechter in Rotterdam concludeert dat de huidige meetmethode op gevaarlijke stoffen in filtersigaretten onbetrouwbaar is. Dat betekent dat de NVWA moet gaan handhaven op verkoop van sigaretten die nu in de winkel liggen. De autoriteit kreeg zes weken om te bedenken hoe ze dit kunnen doen. Hoewel de NVWA en VWS achter de uitspraak staan, roept het tegelijkertijd juridische vragen op over de toepassing in de praktijk. Om de juridische basis voor het aanpakken van de sjoemelsigaret te versterken, besloten de partijen in hoger beroep te gaan.
- Om samen met jongeren een vuist te maken tegen de tabaksindustrie, lanceerden Hartstichting, KWF en Longfonds op 10 november het platform ‘Doei Tabaksindustrie‘. De landelijke campagne ‘Bedankt voor het roken‘ ging hieraan vooraf, met als doel de tabaksindustrie een gezicht te geven en verontwaardiging te creëren bij Nederlanders. Beide campagne-onderdelen kregen veel media-aandacht en slaagden erin het sentiment tegen de tabaksindustrie te vergroten, de discussies meer inhoudelijk te maken en een voedingsbodem te creëren voor meer informatie en actie.
- Op 30 november zijn vier organisaties (Rookpreventie Jeugd, Gezondheidskloof.nl, ConsumentenClaim en de NVALT) het burgerinitiatief ‘Nicotinee’ gestart. Het initiatief wil de verkoop van alle nicotinehoudende producten koppelen aan het geboortejaar, zodat vanaf 2030 de leeftijdsgrens van het verkoopverbod met 1 jaar omhooggaat.
- Onderzoekers van Amsterdam UMC zetten ter voorbereiding van het Tweede Kamer debat de resultaten van het ‘Tabak Uit het Zicht’ project op een rij. Er zijn veel redenen om het aantal verkooppunten fors terug te dringen, want zowel in steden als in dorpen is tabak (te) makkelijk toegankelijk. Een oplossing ligt in het invoeren van een vergunningsstelsel voor de verkoop van tabak: op die manier houd je zowel het aantal verkooppunten als de plaatsing ervan in de hand.
- Op 2 december verscheen de Kamerbrief met voorgestelde kabinetsmaatregelen om de aanpak voor de Rookvrije Generatie te versterken. Gezondheidsfondsen voor Rookvrij staat achter de maatregelen, maar pleit ervoor om verder door te pakken op een aantal essentiële maatregelen. Dit pleidooi wordt gesteund door de deelnemers van de thematafel roken van het NPA.
- In de Tobacco Control Scale is Nederland gestegen van de 14e plaats in 2019 naar de vierde plaats in 2021! Dat laat zien dat de afgelopen jaren belangrijke stappen zijn gezet in het Nederlandse beleid om roken terug te dringen. Helaas scoort Nederland slecht als het gaat om accijns op rookwaren. Daar ligt dus absoluut nog ruimte voor verbetering.
- Tijdens het Tweede Kamerdebat over leefstijlpreventie op 14 december bleek dat veel Kamerleden achter de nieuwe maatregelen staan die het kabinet wil nemen op weg naar een Rookvrije Generatie, maar ook vinden dat er nog meer nodig is. De afbouw van het aantal tabaksverkooppunten moeten sneller en er zijn meer maatregelen nodig om vapen tegen te gaan. Andere onderwerpen die aan de orde kwamen: rookverbod op terrassen, een generatie gebonden verkoopverbod voor tabak, verdere accijnsverhogingen en een vergunningstelsel voor tabaksverkoop.
Successen in 2021
- Ongeveer zeven op de tien ziekenhuizen zijn per 1 januari 2021 rookvrij. Een aanzienlijke stijging ten opzichte van vorig jaar, toen nog slechts 41% rookvrij was.
- Paul Blokhuis spreekt middels een filmpje zijn waardering uit voor iedereen die zich het afgelopen jaar heeft ingezet voor een Rookvrije Generatie. Ook roept hij op om in 2021 gezamenlijk te blijven werken aan een rookvrij en daarmee gezonder Nederland.
- Trimbos-instituut beschrijft het effect van meeroken in de auto. Het laat het belang zien dat kinderen hiertegen beschermd moeten worden. Maar liefst 91% van de Nederlanders zijn het ermee eens om auto’s waarin kinderen zitten rookvrij te maken.
- Gezondheidsfondsen voor Rookvrij roept samen met de verenigingen voor longartsen (NVALT) en kinderartsen (NKV) en Verslavingskunde Nederland de politiek op om de e-sigaret minder aantrekkelijk te maken voor jongeren.
- Veel gemeenten maken de gemeentelijke sport- en speellocaties rookvrij, waaronder gemeente Nieuwegein. Deze gemeente vraagt kinderen om te helpen en organiseert een tekenwedstrijd om rookvrij-bordjes te ontwerpen.
- De Johan Cruyff Foundation sluit zich aan bij de Rookvrije Generatie. Ze trappen roken de wereld uit door gemeenten actief te stimuleren om van hun Cruyff Court(s) rookvrije plekken te maken. Ook zijn de projecten en evenementen die de Cruyff Foundation organiseert voor kinderen vanaf nu rookvrij.
- De winnaars van de Rookvrije Generatie Awards zijn dit jaar de samenwerking tussen NS en ProRail, de Twentse buschauffeurs, Geert Groote College Amsterdam, de 4 tennisverenigingen van Heemskerk, Zwembad de Molen Hey Schijndel, Erasmus MC Rotterdam, GGD Hollands Midden en F*ck Smoking. De winnaars worden op feestelijke wijze verrast door verschillende ambassadeurs.
- Nieuwe cijfers van het CBS laten een daling zien in het aantal rokers in Nederland! In 2020 gaf 20,2 procent van de volwassenen aan weleens te roken, terwijl dit in 2019 nog 21,7 procent was. De combinatie van maatregelen en acties voortvloeiend uit het preventieakkoord, zoals accijnsverhoging, rookvrije omgevingen en stoppen-met-rokencampagnes lijken hun vruchten af te werpen. Zie Kerncijfers Roken voor meer ontwikkelingen.
- Sinds de wettelijke verplichting van een rookvrij onderwijsterrein per 1 augustus 2020, hebben bijna alle onderwijsinstellingen een rookvrij terrein gerealiseerd.
- De nieuwe campagne van de Rookvrije Generatie gaat van start! Met deze campagne van de Hartstichting, Longfonds en KWF – de initiatiefnemers van de Rookvrije Generatie – willen we de acceptatie van de rookvrije norm vergroten en daarmee een groter draagvlak creëren voor maatregelen die nodig zijn om een Rookvrije Generatie te bereiken, zoals accijnsverhoging en minder verkooppunten.
- Longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker ontvangen van Paul Blokhuis een Koninklijke onderscheiding van voor hun niet aflatende inzet tegen de tabaksindustrie.
- Artsen slaan gezamenlijk alarm en doen een dringende oproep richting de overheid om tabak de wereld uit te helpen.
- Op Wereld Niet-Rokendag doen politieke jongerenorganisaties een gezamenlijke oproep aan de politiek: het nieuwe kabinet moet sneller in actie komen om te zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien.
- De coalitie Iedereen Rookvrij pleit voor aanvullende acties zodat over 5 – 10 jaar ook veel mensen met een lagere opleiding zijn gestopt met roken.
- De landelijke campagne PUUR rookvrij van VWS is weer te zien en horen op onder andere tv en radio. Goed nieuws, want er wordt opnieuw intensief aandacht besteed aan deze campagne en de mogelijkheden om te stoppen met roken.
- Ikstopnu bestaat 5 jaar. Het Trimbos-instituut helpt hiermee al 5 jaar rokers om te (blijven) stoppen!
- De ministerraad besluit dat er vanaf 1 juli 2022 een einde komt aan e-sigaretten met toegevoegde smaakjes. Jongeren worden dan niet meer verleid met zoete smaken zoals aardbei, mojito, appeltaart of popcorn.
- 8 op de 10 gemeenten zetten zich in voor een rookvrije omgeving. Dit blijkt uit onderzoek van I&O Research.
- De beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) zet zich in voor een rookvrije zorg. Volgens de beroepsvereniging heeft de zorg een belangrijke rol en een voorbeeldfunctie in de preventie van roken en de behandeling van tabaksverslaving.
- 122 klassen ronden de Smokefree Challenge succesvol af.
- De evaluatie van de tabaksaccijnsverhoging van 2020 door het RIVM laat wederom zien dat accijnsverhoging effectief is om roken terug te dringen. 11 procent van de ondervraagde rokers is na de accijnsverhoging gestopt met roken. Dat is beduidend meer dan de circa 3 procent rokers die gemiddeld per jaar stoppen. Daarnaast is 25 procent van de ondervraagde rokers minder gaan roken.
- Per 1 juli 2021 sluiten alle rookruimtes in overheids- en openbare gebouwen. Dat betekent dat ziekenhuizen, musea, sportkantines, bibliotheken, maar ook zorginstellingen, gemeentehuizen, de Tweede Kamer en ministeries vanaf die datum geen inpandige rookruimtes meer hebben.
- 75% van de kinderboerderijen in Nederland is rookvrij. Een mooie mijlpaal op weg naar een Rookvrije Generatie!
- Gemeente Den Haag besluit vanuit het Haagse Sportakkoord alle sportterreinen van sportverenigingen rookvrij te maken (als regel in de huurbepalingen).
- Er wordt actie gevoerd onder de naam ‘Plastic Peuk Meuk’, om te laten zien dat het tijd is om het peukenprobleem aan te pakken. In drie uur worden er ruim een half miljoen peuken geraapt.
- De tweede flight van campagne van de Rookvrije Generatie gaat van start, en de tv-spot wordt door een publiekspanel genomineerd voor een Gouden Loeki!
- De Rookvrije Generatie start met een Rookvrije Bedrijven campagne waarin onder andere Peijnenburg, ABN AMRO, Pronto Gelato, en Mostware een mooie rol spelen.
- Alle musea in Utrecht zijn rookvrij. Dit betekent dat op de binnen- én buitenterreinen van alle musea in de stad niet meer gerookt wordt.
- Samen Sterker Stoppen tools in handen om het stoppen-met-rokenaanbod succesvol onder de aandacht te brengen van medewerkers.
- Per 1 oktober stopt Lidl met de verkoop van tabakswaren. Alle rookwaren verdwijnen uit de schappen. Lidl is de eerste supermarkt in Nederland die geen sigaretten en tabak meer verkoopt.
- Ruim 50.000 mensen gaan de uitdaging aan en roken op 1 oktober hun allerlaatste sigaret. Een geslaagde 8e editie van Stoptober.
- GGD-en organiseren de eerste regionale Rookvrije Generatie Awards om initiatieven in de regio in het zonnetje te zetten.
- Twintig gezondheidsfondsen roepen het aankomende kabinet op om topprioriteit te maken van preventie en gezondheid.
- Arnhem legt als eerste gemeente rookvrije openbare ruimtes vast in de Omgevingsvisie van de gemeente.
- De Hartstichting, KWF en Longfonds doen een urgente oproep richting de politiek om een accijnsverhoging op tabak te realiseren in 2022.
- Philip Morris krijgt boetes opgelegd en de NVWA brengt een factsheet uit die de resultaten beschrijft van diverse onderzoeken die ze uitvoerde voor het reclameverbod op tabaks- en aanverwante producten.
- Pharos lanceert een actiekaart ‘Wijkaanpak Stoppen met roken’ met 7 duidelijke stappen om meteen aan de slag te kunnen.
- 18 van de 20 grootste pensioenfondsen investeren niet meer in de tabaksindustrie. Ook steeds meer marktonderzoeksbureaus verklaren geen zaken meer te doen met de tabaksindustrie.
- De regering van Nieuw-Zeeland presenteert een ambitieus beleidsplan om een Rookvrije Generatie te realiseren in 2025. Het plan bevat stevige maatregelen, waaronder een generatieverbod op tabaksverkoop.
- Kabinet Rutte IV presenteert zijn langverwachte regeerakkoord. Gezondheidsfondsen voor Rookvrij ziet in het akkoord veel kansen om de aanpak voor een Rookvrije Generatie te versterken. Er is vastgelegd dat de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord worden voortgezet met als doel om in 2040 een Gezonde Generatie te realiseren. Dit betekent dat er hard moet worden ingezet op het realiseren van een Rookvrije Generatie.
Download hier een beknopte samenvatting van het Gezondheidsfondsen voor Rookvrij Jaarverslag 2021.
Successen in 2020
- Er zijn minder rokende MBO- en HBO-studenten van 16 t/m 18 jaar in 2019 t.o.v 2017. Dit geldt zowel voor roken ooit in het leven, als de afgelopen maand en dagelijks roken. De daling bedraagt ongeveer 6 procentpunt.
- Meer jongeren van 12 t/m 16 jaar groeien thuis ‘rookvrij’ op.
- GGD’en zetten vaart achter een Rookvrije Generatie en de 23ste GGD (van de 25) heeft het ondersteuningstraject Rookvrije Omgeving toegewezen gekregen.
- Er is een animatie & toolkit beschikbaar waarin tips worden gegeven om een rookvrij terrein te handhaven.
- NS stopt met de verkoop van tabak bij AH To Go op stations.
- Het wordt nogmaals bevestigd: hogere accijns op sigaretten betekent minder rokers.
- Zorgorganisaties gaan massaal voor rookvrij.
- De Beekdalhoeve in Assen is 250e rookvrije kinderboerderij.
- Kinderen overhandigen oproepvideo aan staatssecretaris Paul Blokhuis en roepen politieke partijen op om hen rookvrij te helpen opgroeien.
- Kabinet besluit aantal verkooppunten van tabak de komende jaren actief terug te dringen.
- VWS lanceert publiekscampagne PUUR rookvrij.
- De RET, het Nederlands vervoerbedrijf dat actief is in het stadsvervoer in en om de stad Rotterdam, wordt volledig rookvrij.
- Een geslaagde 7e editie van Stoptober met opnieuw rond de 50.000 deelnemers.
- Rokers die willen stoppen kunnen verslavingszorg nu toch vergoed krijgen*
- Per 1 oktober zijn alle stations en perrons volledig rookvrij.
- Geïnspireerd door het Landelijk Preventieakkoord zetten steeds meer gemeenten en GGD’en stappen naar een rookvrije omgeving. Zo lanceren de Achterhoek, Groningen en Nijmegen spraakmakende rookvrij-campagnes, gaat provincie Gelderland voor rookvrije busstations, worden inwoners in de GGD regio Zuid-Holland Zuid opgeroepen om voor hun sport- of speelplek te tekenen op rookvrij.nl, lanceert Hollands Midden een platform om gemeenten en lokale kindomgevingen te stimuleren en gaat GGD Haaglanden in regioverband samenwerken met gemeenten aan een rookvrije omgeving.
- Het eerste live webinar van het netwerk Nederland Rookvrij vindt plaats.
- Met ingang van het nieuwe voetbalseizoen is het betaald voetbal (Eredivisie en Keukenkampioendivisie) geheel rookvrij.
- Met ministerie van VWS introduceert ‘De Edsons’: voor het bijstaan van scholen in het rookvrij maken van het onderwijsterrein.
- De campagne Rookvrij Kinderspel krijgt een laatste media-impuls en haalt meer dan 135.000 handtekeningen voor rookvrije sport- en speelplekken op rookvrij.nl.
- Er is groeiend draagvlak voor rookvrije sport- en speelterreinen.
- Per 1 augustus zijn alle onderwijsterreinen in Nederland wettelijk rookvrij.
- Meer dan 200 gemeenten zetten zich in om te voorkomen dat kinderen gaan roken. Een verdubbeling vergeleken met vorig jaar.
- Nieuwe cijfers over roken tonen aan dat er nog veel winst te behalen is bij jongvolwassenen. Het belang van intensivering van acties in het Nationaal Preventieakkoord wordt hiermee onderstreept.
- De Eerste Kamer stemt in met de uitbreiding van het rookverbod: naast het roken van sigaretten, shag en sigaren, worden ook andere manieren van het gebruiken van tabak (zoals verhitte tabak, IQOS) en e-sigaretten per 1 juli 2020 verboden op plekken waar een rookverbod geldt.
- Sinds 1 juli mogen supermarkten tabaks- en aanverwante producten niet meer in het zicht uitstallen (uitstalverbod).
- Nederland ratificeert als 61ste land een internationaal protocol tot uitbanning van illegale handel in tabaksproducten.
- Twentse buschauffeurs komen in actie voor rookvrije bushaltes en maken met gemeente Losser de eerste bushaltes rookvrij.
- Er is brede steun is voor het gelijktrekken van de regels voor e-sigaretten aan die van de traditionele sigaret.
- Onderzoek laat zien dat Nederlandse jeugd de Rookvrije Generatie omarmt.
- Er komt een verbod op de verkoop van mentholsigaretten, waarmee de laatste maatregel van de Tabaksproductenrichtlijn wordt doorgevoerd.
- Zorgverzekeraar Menzis gaat een bedrijfspartnerschap aan met de GvRV.
- Er wordt een accijnsverhoging doorgevoerd waardoor de prijs van een pakje sigaretten stijgt met ongeveer € 1,- en de prijs van een pakje shag van 50 gram met € 2,50.
- Er zijn meer dan 1500 buitensportverenigingen bekend met een deels of geheel rookvrij sportterrein.
- Er start een internetconsultatie voor de regelgeving omtrent het afschaffen van rookruimten.
- Staatssecretaris Paul Blokhuis deelt inspirerende videoboodschap aan onderwijsinstellingen om de stap naar een rookvrij schoolterrein te zetten.
- Adriana Blanco (Hoofd van de WHO FCTC Secretariaat) en Staatssecretaris Paul Blokhuis tekenen de ‘host agreement’ voor wereldwijde tabaksconferentie COP9.
- De samenwerking van de fondsen in stichting Alliantie Nederland Rookvrij gaat door onder de naam Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.
- Eerste stappen naar het netwerk Nederland Rookvrij worden gezet. Er wordt gewerkt aan een LinkedIn-pagina en een website.
- Ziekenhuis Assen zet verslavingsarts in tegen roken.
- Kruidvat en Trekpleister stoppen volledig met de verkoop van tabaksproducten.
- ABN AMRO start rookvrij-beleid voor werknemers: alle kantoren worden rookvrij.
- NS stopt met het aangaan van nieuwe contracten met huurders die op het station tabak willen verkopen
Successen in 2019
- Naast alle materialen om sport- en speelomgevingen rookvrij te maken is er nu ook een handboek voor bedrijven die stappen richting rookvrij willen zetten.
- Het aantal rookvrije omgevingen blijft groeien (o.a. sport, spelen, zorg). Deze zijn veelal herkenbaar aan de Rookvrij-bordjes van de Rookvrije Generatie.
- Steeds meer bedrijven, waaronder ABN AMRO en VGZ worden partner van de Alliantie Nederland Rookvrij
- Staatssecretaris Paul Blokhuis verklaart de 100ste kinderboerderij en de 1000ste sportvereniging rookvrij.
- De vijf grootste pensioenfondsen zijn allemaal gestopt met investeringen in tabak.
- PSV kondigt aan dat het Philips Station vanaf 1 juli rookvrij is op wedstrijddagen. Daarnaast maken de Eredivisie en de Keuken Kampioen Divisie bekend dat vanaf het seizoen 2020/2021 alle voetbalstadions rookvrij zijn.
- Acht grote Amsterdamse zorginstellingen bundelen hun krachten en pleiten voor rookvrije zones.
- De Rookvrije Generatie Awards werden uitgereikt in een rookvrij Artis in Amsterdam.
- SPAR stopt met de verkoop van tabak op alle campusterreinen vanaf 31 mei.
- Driekwart van de Nederlanders wil dat Nederland een actief rookvrij beleid voert. De steun hiervoor is toegenomen van 65% in 2014 naar 76% in 2019.
- De Wereldgezondheidsorganisatie WHO reikt de ‘World No Tobacco Award’ uit aan de Alliantie Nederland Rookvrij en de Rookvrije Generatie.
- Groningen heeft officieel de eerste rookvrije zone in Nederland; de ruimte voor de hoofdingang van het UMCG is officieel gemarkeerd door staatssecretaris Paul Blokhuis.
- Voor het preventieakkoord geven meer dan 150 artsen gratis medisch advies aan de leden van de Tweede Kamer: ‘Verkoop omlaag en prijs omhoog!’
- ProRail maakt bekend dat binnen 2 jaar alle perrons rookvrij zijn.
- De Rookvrij Kinderspel campagne is weer van start! Hiermee wordt getekend voor het rookvrij maken van schoolpleinen, sportverenigingen en speelplekken. Inmiddels hebben ruim 100.000 mensen hun handtekening gezet.
- De Tweede Kamer spreekt zich overtuigend uit vóór de maatregelen om te komen tot een Rookvrije Generatie, en schaart zich achter het Preventieakkoord.
- Rotterdam opent officieel haar eerste rookvrije zone: het gebied rondom het Erasmus MC en het Erasmiaans Gymnasium is vanaf nu volledig rookvrij.
- De Hoge Raad verbiedt rookruimtes in horecagelegenheden definitief, waardoor Clean Air Nederland (CAN) wint in de rechtszaal. CAN is al in 2016 een rechtszaak gestart tegen de Staat om rookruimtes te verbieden en daarmee het rookverbod in de horeca verder door te trekken.
- Een succesvolle 6e editie van Stoptober met een groei naar ruim 53.000 deelnemers.
- Vanaf 1 oktober is Amsterdam UMC volledig rookvrij. Hiermee bereikt het ziekenhuis dat haar omgeving voor iedereen zo gezond mogelijk is.
- Alliantie Nederland Rookvrij wint Effie Award met de Rookvrije Generatie in de categorie ‘Maatschappelijke impact’. De Effie is een belangrijke communicatieprijs van Nederland die wordt uitgereikt aan organisaties die een buitengewoon marketingresultaat hebben behaald.
- Roche start de campagne ‘Geef ook het goede voorbeeld’. Hiermee wil Roche ouders stimuleren het goede voorbeeld te geven door niet te roken in de omgeving van kinderen.
- De ministerraad stemt in met het wetsvoorstel voor rookvrije schoolterreinen per 1 augustus 2020. De maatregel geldt voor basisscholen, middelbare scholen, mbo- en hbo-instellingen en universiteiten.
- Arjen Lubach wijdde in Zondag met Lubach een uitgebreid item aan de sjoemelsigaret en de lobby van de tabaksindustrie.
- Al meer dan 100 gemeenten zijn op weg naar een rookvrije generatie en dat aantal groeit sterk. Ook het draagvlak voor het rookvrij maken van plekken waar kinderen komen is hoog en afgelopen jaar duidelijk gestegen.
Successen in 2018
- In 2018 is een grote beweging op gang gekomen bij de gemeenten op weg naar een Rookvrije Generatie. In totaal waren er eind 2018 75 gemeenten bezig om stappen te zetten op weg naar een Rookvrije Generatie. Het aantal gemeenten dat partner van de Alliantie Nederland Rookvrij is gegroeid van 7 in 2017, naar 20 in 2018.
- Mede door de inzet van de gemeenten, lokale sportservices en de 5 grote buitensportbonden (KNVB, KNKV, KNHB, Atletiekunie en KNLTB) was er een forse stijging van het aantal buitensportverenigingen die (deels) rookvrije sportterreinen invoerden. Van 200 begin 2018 naar 700 eind 2018. Ook worden steeds meer trainingscomplexen van profclubs rookvrij.
- Op 23 november 2018 wordt het preventie akkoord roken gesloten. Hierin staan vergaande afspraken tussen de overheid en maatschappelijke partners op het gebied van preventie die de Rookvrije Generatie dichterbij brengen.
- Steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen zijn rookvrij waaronder Medisch Centrum Leeuwarden, Albert Schweitzer Ziekenhuis Dordrecht, Jellinek en UMC Utrecht.
- Lancering van de campagne Rookvrij Kinderspel. Op het platform kan iedereen tekenen voor een rookvrije sportclub, speelplek en schoolplein. Eind 2018 stond de teller al op 65.000 handtekeningen.
- Start 5e editie van Stoptober met meer dan 50.000 geregistreerde stoppers.
- Regio Gooi & Vechtstreek sluit zich als eerste regio als partner aan bij de Alliantie Nederland Rookvrij. Samen met ruim 30 partijen uit de hele regio (bestaande uit o.a. alle regiogemeenten, zorginstellingen en -professionals, het onderwijs, de kinderopvang en de sport) werd hiervoor een convenant ondertekend.
- Rookvrije Generatie Awards in de categorieën gemeente, personen, recreatie, scholen, sport en zorg zijn uitgereikt in het Nijntje Museum in Utrecht. Tijdens de uitreiking maakte de gemeente Utrecht bekend zich aan te sluiten als partner van Alliantie Nederland Rookvrij.
- Het hele wielrenseizoen was het logo van de Rookvrije Generatie te zien op het tenue van Team Roompot – Nederlandse Loterij.
- Kruidvat/Trekpleister kondigen aan geen tabak meer te verkopen in hun filialen.
Successen in 2017
- NOC*NSF sluit zich als 100ste Alliantiepartner aan en gaat met de Nederlandse sport mee op weg naar een Rookvrije Generatie.
- Ruim 50.000 mensen doen mee met de vierde editie van Stoptober. Nieuw dit jaar is het STOP-huis.
- Kabinet-Rutte III steunt de doelstelling van een Rookvrije Generatie en verwoord dit in haar regeerakkoord. Ook is het voornemen om een preventieakkoord te sluiten met de focus op aanpak roken. Een geweldige mijlpaal voor de Rookvrije Generatie.
- KNHB, KNVB en KNKV maken bekend te kiezen voor een rookvrije generatie en rookvrije sportterreinen te stimuleren. Ze sluiten zich aan als partner bij de ANR.
- Zo’n 50 organisaties, verbonden in de Alliantie Nederland Rookvrij, doen een oproep aan een toekomstig kabinet om samen op weg te gaan naar een Rookvrije Generatie.
- Grote organisaties in Groningen slaan handen ineen op weg naar een Rookvrije Generatie en kondigen aan dat Groningen de eerste rookvrije stad van Nederland wil worden (De Gemeente Groningen, FC Groningen, Hanzehogeschool Groningen, het Martini Ziekenhuis de Rijksuniversiteit Groningen, het UMCG, Verslavingszorg Noord Nederland, het Healthy Ageing Network Northern Netherlands, SKSG Kinderopvang en zorgverzekeraar Menzis).
Successen in 2016, 2015 en 2014
- Gemeente Rotterdam en Gemeente Amsterdam worden partner van de Alliantie Nederland Rookvrij. Ook het Friese dorp Ureterp lanceert de plannen om het eerste rookvrije dorp van Nederland te worden.
- In november 2015 is de lancering van de Rookvrije Generatie publiekscampagne.
50 jaar rookvrij
In 2018 maakte KWF Kankerbestrijding in samenwerking met Universiteit Maastricht en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij een chronologisch overzicht. In dit overzicht staan van alle gebeurtenissen die een rol speelden bij het Nederlandse tabaksontmoedigingsbeleid in een historische en internationale context.