Auteur: manouk

Het Preventieakkoord is in de afgelopen vier jaar wel degelijk effectief geweest, stellen Hans Snijder, Carla van Gils en Károly Illy. Pak met diezelfde kracht en energie door op het gebied van roken, alcohol en overgewicht.

De eerste resultaten van het Nationaal Preventieakkoord, een soort wensenlijst om meer Nederlanders gezond te krijgen, vielen demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen vies tegen. Volgens een berekening van het RIVM zou blijken dat er in vier jaar tijd – het akkoord is in 2018 opgesteld – nog maar weinig van de doelstellingen is terechtgekomen. Als we zo doorgaan, neemt het aantal zware drinkers nauwelijks af, komt er geen rookvrije generatie en krijgen meer Nederlanders overgewicht, schreef ook het AD vorige week woensdag.

Goede resultaten behaald

Met zijn uitspraak “we moeten eerlijk zijn: op sommige onderwerpen worden gewoon nul resultaten geboekt”, voedt Van Ooijen – waarschijnlijk ongewild – het beeld dat preventie-akkoorden niets uithalen. Die boodschap gaat er natuurlijk in als zoete koek bij de nieuwe Tweede Kamer die bescherming van haar burgers al snel betutteling vindt.

Maar dat beeld klopt niet als het gaat om het terugdringen van roken. Het RIVM-rapport laat duidelijk zien dat er op het gebied van roken wel degelijk goede resultaten zijn behaald. En als met dezelfde krachtige energie nieuwe maatregelen worden doorgezet is het haalbaar de Rookvrije Generatie te realiseren.

Inspiratie uit daling roken

Dat vereist wel een kabinet dat nieuwe structurele maatregelen blijft nemen en deze sneller invoert, in plaats van uitstelt. Het accijnsonderzoek van het RIVM dat ook afgelopen woensdag uitkwam laat duidelijk zien dat alleen al met een jaarlijkse accijnsverhoging van 10 procent op tabak bovenop de inflatie, het aantal rokers in 2040 kan dalen naar 7,9 procent. Laat de preventie-afspraken over roken ook een inspiratie zijn voor de preventieafspraken over overgewicht en alcohol.

We moeten volhouden

In zijn reactie aan de Tweede Kamer over het RIVM-onderzoek schrijft de bewindsman dat ‘voor het beteren van de gezondheid van Nederlanders door het inzetten op preventie een lange adem nodig is.’ Op het gebied van roken zetten wij ons als gezondheidsfondsen in om ervoor te zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien.

Ja, we moeten volhouden, maar vooral ook doorpakken met inmiddels bewezen effectieve maatregelen. Een jaarlijkse accijnsverhoging van 10 procent is er daar een van. Een andere is het aantal verkooppunten van tabak versneld reduceren; dus verkoop bij benzinestations en gemakszaken niet pas in 2030 en 2032 stoppen, maar morgen al. En stop de trend van het toenemend aantal kinderen en jongeren dat vapet door op zijn minst ook op e-sigaretten verbruiksbelasting te heffen.

Niet meer accepteren

Voor deze maatregelen is er al een breed draagvlak onder de Nederlandse bevolking. Het zou anno 2024 toch echt volstrekt vanzelfsprekend moeten zijn dat we niet meer accepteren dat er jaarlijks 20 duizend mensen overlijden aan de gevolgen van (mee) roken en wekelijks nog steeds honderden kinderen verslaafd raken aan nicotine.

Hans Snijder, directeur Hartstichting
Carla van Gils, directeur KWF
Károly Illy, directeur Longfonds

Oud en nieuw is ieder jaar voor veel mensen een aanleiding om te stoppen met roken. Recent onderzoek* toont aan dat steun en begrip van de omgeving van de roker een belangrijke rol spelen
bij dit proces. Alleen gebeurt dit nu nog onvoldoende. In plaats van een reactie als ‘eerst zien dan geloven’ is het beter om de stopper aan te blijven moedigen en te vertrouwen. Ook wanneer het niet meteen lukt. Gemiddeld bestaat het proces om van de rookverslaving af te komen uit zes pogingen. Dit aantal wordt vaak onderschat door de omgeving.

Eerst zien, dan geloven

80% van de rokers wil graag stoppen, maar iedere roker weet ook hoe lastig dit proces is. Steun uit de omgeving zoals van partners, kinderen, vrienden en collega’s kan hierbij van onschatbare waarde zijn. Recent onderzoek laat zien dat de omgeving meestal positief op een stoppoging reageert, maar
87% denkt ook ‘eerst zien, dan geloven’. Volgens Stoppen met Roken coach Patricia van Rossum kan deze onbewuste houding een negatieve invloed hebben op de motivatie van de stopper. “De steun waar stoppers juist behoefte aan hebben, zit in kleine gebaren zoals vragen hoe het gaat en zeggen dat je vertrouwen hebt. Streng zijn of boos worden heeft geen zin.”

Gemiddeld zes stoppogingen nodig

Meer dan 7 op de 10 rokers vertelt hun naasten dat ze gaan stoppen, maar slechts een kwart vraagt daarbij hun hulp. De overige stoppers (25%) houden hun goede voornemen voor zichzelf omdat ze onzeker zijn of het wel lukt, om zich in te dekken voor mislukking of om de druk om te moeten slagen
te vermijden.

Als het stoppen mislukt, brengt nog maar de helft van de stoppers de omgeving op de hoogte van een nieuwe poging, terwijl juist dan de steun van de omgeving van cruciaal belang is. De belangrijkste reden om het niet te vertellen is gebrek aan zelfvertrouwen. Niet-rokers onderschatten
het aantal stoppogingen en denken dat er 3 of 4 nodig zijn, terwijl het gemiddelde op 6 ligt.

Iedere poging is stap dichterbij

Als een stopper toch weer begint te roken, roept dat vaak teleurstelling, frustratie en verdriet op bij de omgeving. Longfonds directeur Károly Illy, medebestuurder Gezondheidsfondsen voor rookvrij, een samenwerking van Hartstichting, KWF en Longfonds, benadrukt het belang om de stopper net zo lang te blijven steunen tot het lukt: “Blijf de stopper vooral aanmoedigen want iedere stoppoging brengt de stopper een stap dichter bij het moment om voorgoed gestopt te zijn. Dat is een knappe prestatie die ook nog eens veel gezondheidswinst oplevert, voor zowel de stopper als voor de
omgeving.”

Oproep aan omgeving stopper

Vanaf 27 december start een campagne ‘Beste niet-roker‘ met de boodschap: ‘Stoppen met roken is moeilijk, maar makkelijker als jij dat begrijpt.’ Tien stoppers doen hierin een dringende oproep aan de omgeving voor meer begrip en steun tijdens hun stopproces.

Tips voor de omgeving van stoppers

1. Vertrouwen hebben, zeg dat de stopper het kan
2. Motiverende dingen zeggen zoals: “ik vind het heel knap dat je gaat stoppen”
3. Bij iedere stoppoging complimenten en schouderklopjes blijven geven
4. Regelmatig vragen hoe het gaat
5. Zorgen voor afleiding
6. Verwijs naar de professionele hulp van de huisarts (deze zorg wordt vergoed) en naar hulpbronnen zoals www.ikstopnu.nl

Stoppen met roken is moeilijk, maar makkelijker als jij dat begrijpt

Meer weten? Ga naar www.rookvrij.nl/beste-niet-roker.

*Onderzoek Beleving stoppen met roken (november 2023) uitgevoerd door Verian (voorheen Kantar
Public) in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij onder 2.122 Nederlanders van 18 jaar en
ouder die ervaring hebben met stoppogingen (rokers die willen stoppen met roken, ex-rokers en
niet-rokers waar mensen in de omgeving hebben aangegeven te willen stoppen met roken).

Hartstichting, KWF en Longfonds dienen klacht in 

Nicotinezakjes zoals die van Velo zijn kleine zakjes waarin een poeder met nicotine zit. Gebruikers stoppen een nicotinezakje onder de bovenlip en krijgen zo nicotine binnen via het slijmvlies en speeksel. De verkoop van nicotinezakjes, ook wel snus genoemd, is in Nederland verboden omdat het schadelijk is voor de gezondheid. Als iemand veel nicotine binnenkrijgt kan dit het zenuwstelsel beschadigen en hartritmestoornissen veroorzaken.

Populair onder jongeren

Nicotine is verslavend en nicotinezakjes kunnen een verslaving in stand houden. Ook kunnen gebruikers juist verslaafd raken aan nicotine door de nicotinezakjes. De laatste jaren zijn nicotinezakjes populair geworden onder jongeren. (bron RIVM)De Gezondheidsfondsen voor Rookvrij vinden het onbestaanbaar dat er in Nederland reclame gemaakt wordt voor een verboden en schadelijk product. Ook tijdens de promotietour van McLaren door Nederland wordt volop reclame gemaakt voor de nicotinezakjes van British American Tobacco. Wettelijk is de reclame van Velo op de Formule 1-wagens en de McLaren-karavaan toegestaan, omdat nicotinezakjes onder de Warenwet vallen en niet onder de Tabaks- en Rookwarenwet.

Bizar

Hoewel dus verboden in ons land, zijn nicotinezakjes in andere landen zoals België wel te koop en bovendien voor met name jongeren makkelijk online verkrijgbaar. Zij worden via alle promotie- en media-aandacht voor de populaire Formule 1-sport steeds blootgesteld aan dit schadelijke product. “Het laat maar weer eens zien hoe de tabaksindustrie er alles aan doet om jongeren verslaafd te blijven maken om zo een ziekmakende en dodelijke business in stand te houden”, zegt KWF-directeur Carla van Gils, en voorzitter van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

De overheid werkt aan een wetswijziging zodat straks ook reclame voor nicotinezakjes is verboden. Tot die tijd blijft het wel toegestaan dit verboden product te promoten en worden jongeren dus nog langer blootgesteld aan de verleiding nicotinezakjes te gebruiken. Van Gils: “Wij vinden het bizar dat er ondertussen reclame gemaakt mag worden voor een product dat verboden is.”

In strijd met regels Reclame Code Commissie

De klacht van de Hartstichting, KWF en Longfonds bij de Reclame Code Commissie tegen Velo en British American Tobacco richt zich niet op het overtreden van de reclamewet voor tabak, er mag immers wettelijk nog steeds reclame worden gemaakt voor nicotinezakjes. De reclame van Velo op de Grand prix van Zandvoort is volgens de gezondheidsfondsen wél in strijd met artikel 2 van de Reclame Code Commissie waarin staat dat reclame in overeenstemming dient te zijn met de goede smaak en het fatsoen. Bovendien staat in de bepalingen uit de Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten dat reclame niet mag aansporen tot gedrag dat schadelijk is voor de gezondheid.

Dat tabaksfabrikanten sluw, schaamteloos en onopgemerkt voor het grote publiek, geitenpaadjes weten te vinden om mensen verslaafd te maken én te houden is geen nieuws. Maar je mond valt open bij het nieuwste staaltje grensoverschrijdend gedrag. Onderzoeksjournalisten van The Investigative Desk onthulden dat tabaksproducenten inmiddels ook miljarden verdienen met de verkoop van medische producten tegen ernstige ziektes als gevolg van het roken én aan hulpmiddelen om van een rookverslaving af te komen.

Dus klanten die je eerst verslaafd en ziek hebt gemaakt, laat je vervolgens betalen voor geneesmiddelen tegen aandoeningen die worden veroorzaakt of verergerd door roken, zoals  hartaanvallen, kanker en astma. En ook klanten die van je de verslavende producten willen afkomen met nicotine vervangende middelen, laat je nog een keer langs je kassa komen.

Een schitterend verdienmodel, het moet gezegd. Maar hoe cynisch, hoe bizar en hoe ontoelaatbaar: En wat een belediging voor (long)artsen en alle andere betrokkenen die zich dagelijks inspannen om met bovengenoemde producten rokers van het roken af proberen te brengen en hun patiënten te genezen.

De industrie zelf ‘framed’ deze werkwijze als Beyond Nicotine en Beyond Smoking. Misleiding heeft een naam. Beyond Ethics zou passender zijn.

Het is precies deze schaamteloze uitbuiting van rokers die organisaties als de Hartstichting, KWF en Longfonds niet accepteren. Vandaar de strijd voor een Rookvrije Generatie. Recent onderzoek van deze fondsen laat zien dat het al jaren stijgende negatieve sentiment onder Nederlanders over de tabaksindustrie nog nooit zo groot was als nu. Daarnaast geeft 80 procent van de rokers aan te willen stoppen met roken. Er is de laatste jaren ontegenzeggelijk een momentum ontstaan voor het uitbannen van roken, waar dan ook.

Dit weet en bevreest de tabaksindustrie als geen ander. Net zoals ze dondersgoed weet dat investeringen in medische hulpmiddelen en geneesmiddelen buiten het bereik en/of gezichtsveld vallen van veel inspecties, overheden en beoordelingscommissies. En zie daar de entree van tabaksfabrikanten in de farmacie, om dit zonder met de ogen te knipperen uit te leggen als ‘we zijn onszelf aan het heruitvinden’.

Als voor toezichthouders zoals het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de wettelijke middelen ontbreken om dit soort praktijken tegen te gaan, is het ‘Beyond Doubt’ dat de overheid die wettelijke middelen moet verschaffen. Het moet de tabaksindustrie niet alleen nog veel moeilijker, maar vooral onmogelijk worden gemaakt.

Hans Snijder, directeur Hartstichting en mede-bestuurder Gezondheidsfondsen voor Rookvrij

Gepubliceerd in AD, 29 juli 2023

Long- en hoofdhalskanker komen aanzienlijk meer voor in gebieden met een achterblijvende sociaaleconomische status. Dat blijkt uit de vandaag gelanceerde Nederlandse Kankeratlas van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Zo’n 80% van de longkankergevallen heeft roken als oorzaak. Dit betekent dat er meer gerookt wordt door mensen in armere wijken. En dat biedt kansen voor rookpreventie door lokale overheden.  

Inzetten op preventie

Delen van onder andere de vier grote steden kleuren donkerrood op een kaart van kankerpatiënten in Nederland. Door de regionale verschillen te laten zien, hoopt IKNL op meer preventie. ”Je ziet heel duidelijk dat de sociaaleconomische status van mensen ook tot gezondheidsverschillen leiden. Dat moeten we niet willen,” aldus Valery Lemmens, hoofdonderzoeker bij het IKNL en bedenker van de atlas.

Het IKNL roept daarom beleidsmakers op om het voortouw te nemen in het aanpakken van een ongezonde leefomgeving. Hoe? Onder andere met het verhogen van accijnzen op tabak, verminderen van het aantal verkooppunten van tabak en door op wijkniveau maatregelen te nemen die de leefomstandigheden verbeteren.

Een rookvrij leven voor iedereen

In een aantal Nederlandse wijken is eind vorig jaar al begonnen met een integrale, lokale aanpak vanuit het programma ‘Een rookvrij leven voor iedereen‘, een initiatief van Pharos en GGD GHOR Nederland. In zeven wijken wordt nu gezamenlijk gezocht naar de betekenis van roken en de samenhang met sociale problemen in de wijk. Zo ontdekken de deelnemers stapsgewijs hoe ze met een lokaal team tot een passende wijkspecifieke aanpak kunnen komen.

Bronnen: KWF, NOS, Algemeen Dagblad

Platform ‘Doei Tabaksindustrie’ van Hartstichting, KWF en Longfonds legt smerige praktijken tabaksindustrie bloot

Kinderarbeid, ontbossing en kinderen verslaafd maken aan nicotine met e-sigaretten (of: vapes). Het zijn slechts drie van de vele misstanden die de tabaksindustrie veroorzaakt . Tweederde (63%) van de jongeren tot 18 jaar is helemaal klaar met deze industrie, blijkt uit de jaarlijkse Generatiemonitor van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

De fondsen (Hartstichting, KWF en Longfonds) schieten daarom te hulp: vandaag lanceren zij het platform ‘Doei Tabaksindustrie’: om samen met jongeren te strijden voor een samenleving waarin de tabaksindustrie geen plek meer heeft.

Uit het nieuwe onderzoek van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij blijkt dat tweederde van de jongeren vindt dat de tabaksindustrie verboden moet worden. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat 45 procent van de jongeren onder 18 jaar zich niet bewust is dát ze verleid worden door de tabaksindustrie. De Hartstichting, KWF en het Longfonds vinden dat zorgelijk. Zij zetten zich gezamenlijk in voor een Rookvrije Generatie, maar worden daarin tegengewerkt door de tabaksindustrie.

Jongeren makkelijk slachtoffer tabaksindustrie

Carla van Gils, voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij en directeur van KWF: “Dat veel jongeren zich nauwelijks bewust zijn van die verleiding maakt hen een makkelijk slachtoffer van de tabaksindustrie. Deze industrie doet er alles aan om kinderen te laten beginnen met roken. Bijvoorbeeld door producten te ontwikkelen zoals e-sigaretten/vapes met aantrekkelijke smaakjes. De tabaksindustrie maakt haar producten bewust verslavend en is betrokken bij talloze onacceptabele praktijken.

Met het platform Doei Tabaksindustrie willen we de misstanden van de tabaksindustrie onder de aandacht brengen. En een beweging creëren voor iedereen die strijdt voor een maatschappij zonder tabaksindustrie. ”

Tabaksindustrie: altijd op zoek naar ‘replacement smokers’

Jaarlijks overlijden alleen al in Nederland zo’n 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Om die gestorven rokers te vervangen is de tabaksindustrie voortdurend op zoek naar jongeren. Deze groep noemen ze ‘replacement smokers’. Om aan nieuwe jonge klanten te komen deelt de tabaksindustrie bijvoorbeeld gratis sigaretten uit aan kinderen in Afrika en Azië. En verleiden ze jongeren tot nicotinegebruik met e-sigaretten/ vapes. Zo worden kinderen al op jonge leeftijd verslaafd gemaakt.

Aansluiten bij Doei Tabaksindustrie

Om samen met jongeren een vuist te maken tegen deze industrie lanceren Hartstichting, KWF en Longfonds vandaag het platform Doei Tabaksindustrie. Door je aan te sluiten zeggen we gezamenlijk doei tegen de tabaksindustrie en strijden we voor een samenleving waar de tabaksindustrie geen plek meer in heeft. Het social platform heeft als doel de misstanden van de tabaksindustrie aan de kaak te stellen en biedt een podium aan verschillende initiatieven tegen de tabaksindustrie.

Bedankt voor het roken

Voorafgaand aan de lancering van het platform voerden de fondsen gezamenlijk een landelijke ‘bedankt voor het roken’ campagne. Deze campagne had als doel de tabaksindustrie een gezicht te geven, hun smerige spelletjes bloot te leggen en verontwaardiging bij Nederlanders te creëren. Met ‘Doei Tabaksindustrie’ cancelen de fondsen deze campagne én – vanaf nu – de tabaksindustrie.

Strijd je mee?

Volg de Doei Tabaksindustrie social kanalen en ga naar de website voor meer informatie.

www.doeitabaksindustrie.nl
https://www.instagram.com/doei.tabaksindustrie/
tiktok.com/@doei.tabaksindustrie

Onderzoeksverantwoording: de Generatiemonitor 2022 is in september 2022 uitgevoerd door I&O Research in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (Hartstichting, KWF en Longfonds)