Auteur: Sabine Romijn

Lintje voor grondlegger behandeling tabaksverslaving in de zorg

Vandaag ontving mevrouw Trudi Tromp-Beelen een koninklijke onderscheiding. Wij feliciteren haar daarmee van harte en zijn haar zeer dankbaar voor haar werk. Mevrouw Tromp-Beelen is van onschatbare waarde geweest voor de tabaksontmoediging van Nederland. Zij is een belangrijke grondlegger geweest voor de manier waarop tegenwoordig, met name in de zorgsector, wordt aangekeken tegen tabaksgebruik. Ze heeft kwalitatief hoogwaardige trainingen ontwikkeld voor de behandeling van tabaksverslaving, op basis waarvan inmiddels honderden tot duizenden zorgverleners zijn opgeleid. Hiermee is de basis gelegd voor een landelijk dekkend aanbod van effectieve zorg bij stoppen met roken.

Jellinek behaald Gouden Status Rookvrije Zorg

Niet geheel toevallig was het Verslavingszorgorganisatie Jellinek, de voormalig werkgever van mw. Tromp-Beelen, die vandaag als eerste zorgorganisatie in Nederland de (inter)nationale “Gouden Rookvrije Zorg Certificaat” uitgereikt kreeg. Dit betekent dat zij een volledig rookvrije werk- en behandelcultuur hebben gerealiseerd. Een prestatie van formaat, waarmee wij hen van harte feliciteren. Jellinek is hiermee een heel mooi voorbeeld voor de vele zorginstellingen die in het preventieakkoord hebben afgesproken rookvrij te worden.

Wens van ons allemaal: adequaat systeem van financiering behandeling van tabaksverslaving

Wij hopen dat het krachtige voorbeeld van deze voorlopers zal bijdragen aan het oplossen van de nog altijd aanwezige knelpunten in de bekostiging van de behandeling van tabaksverslaving, indien nodig tot en met behandeling in de verslavingszorg. De zorgstandaard  Tabaksverslaving die dit voorjaar is gepubliceerd biedt een goede basis. Om rokers die willen stoppen goed te kunnen helpen is het immers van belang dat de volledige zorgketen goed toegankelijk is. Van laagdrempelige zelfhulp tot en met intensieve verslavingszorg. Ook een eerste stopadvies zal makkelijker gegeven worden als een zorgverlener weet dat de zorgketen “af” is en voor iedereen een passend hulpverleningspad beschikbaar is.

Het college van de gemeente Groningen heeft de eerste drie rookvrije zones aangewezen. Rond de hoofdingang van het UMCG, het plein voor de Hanzehogeschool Prins Claus Conservatorium en bij het Alfa-college locatie Admiraal de Ruijterlaan komen rookvrije zones. Voordat op deze plekken definitief niet meer gerookt mag worden, heeft de gemeenteraad nog de mogelijkheid om te reageren.

Gezondheid

Wethouder Mattias Gijsbertsen: “De schade van roken voor de gezondheid is buitengewoon groot. We willen daarom voorkomen dat de volgende generatie nog begint met roken. De gemeente steunt organisaties die proberen om negatief voorbeeldgedrag tegen te gaan, vooral rond kinderen. Ook steunt de gemeente hun doel om hinder door rook voor bijvoorbeeld longpatiënten te vermijden. Met het aanwijzen van deze rookvrije zones rondom toegang naar hun gebouwen komen we hieraan tegemoet.”

Rookvrije generatie

In de gemeente maken steeds meer organisaties hun gebouwen en terreinen rookvrij. Het aantal scholen, sport- en speeltuinverenigingen en kinderopvangcentra dat is aangesloten bij de Alliantie Nederland Rookvrij en de lokale coalitie ‘Groningen op weg naar een Rookvrije Generatie’ breidt zich in hoog tempo uit. Doel van de samenwerking is een rookvrije generatie in Groningen.

Hinder

In september 2018 is de gemeenteraad akkoord gegaan met de mogelijkheid om gebieden in de openbare ruimte aan te wijzen waar het verboden is hinder te veroorzaken door het verspreiden van schadelijke (rook)gassen. De eerste drie aanvragen die bij de gemeente zijn binnengekomen zijn nu door het college toegewezen. De gemeente heeft tot nu toe in totaal dertien aanvragen ontvangen. Alle aanvragen hadden betrekking op hinder door tabaksrook.
De organisaties die een zone aanvragen waar een verbod op verspreiding van schadelijke (rook)gassen geldt, zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van deze zone en het handhaven.

Met het UMCG, de Hanzehogeschool en het Alfa-college worden per zone afspraken gemaakt over bebording en de wijze van handhaving door de organisatie die de zone heeft aangevraagd.

Bron: gemeente Groningen

In SPAR university verkooppunten op campusterreinen kan vanaf 31 mei geen tabak meer worden gekocht. SPAR is van mening dat het niet meer verkopen van rookwaren op hogeschool- en universiteitsterreinen past ‘bij een eerste stap richting een rookvrije generatie’.

Bij twee van de negen vestigingen van SPAR university werd al geen tabak verkocht en nu volgen ook de andere zeven winkels. SPAR university gaat hiermee ook de samenwerking aan met diverse commissies van Hogescholen en Universiteiten die zich steeds vaker aansluiten bij de wijziging van de Tabakswet. Hierin moeten alle schoolterreinen en dus ook die van HBO en WO per 1 augustus 2020 volledig rookvrij zijn. Het ‘super healthy-schap’ werd door SPAR university in april 2017 in de zevende winkel SPAR university bij de Radboud Universiteit in Nijmegen gelanceerd. Volgens SPAR bleek het schap waar alle gezonde producten bij elkaar staan gepresenteerd ‘een hit’ onder studenten. Inmiddels is het super healthy-schap een belangrijk onderdeel van de formule van SPAR university.

Ook buurt en enjoy
Vooruitlopend op het uitstalverbod dat in 2020 van kracht zal gaan, plaatst SPAR ook in de buurt en enjoy winkels de tabaks- en rookwaren uit het zicht. De tabaksmeubelen worden in het tweede kwartaal van 2019 afgesloten met deuren. De city winkels volgen later in 2019. SPAR university telt op dit moment negen winkels op universiteits- en/of hoge schoolterreinen.

Bron: foodclicks.nl

ARTIS in Amsterdam eerste Nederlandse rookvrije dierentuin

4 april 2019 – Vandaag werden door presentatrice en tv-persoonlijkheid Tanja Jess voor de derde keer de Rookvrije Generatie Awards uitgereikt. Het toneel voor deze bijzondere award uitreiking was ARTIS in Amsterdam, dat vandaag als eerste dierentuin van Nederland volledig rookvrij is geworden. Met de Rookvrije Generatie Awards worden initiatieven beloond die ervoor zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien. A.S. Watson Health & Beauty Benelux (Kruidvat en Trekpleister) heeft vandaag de award ontvangen in de categorie bedrijven. De award in de categorie gemeenten ging naar GGD Gooi & Vechtstreek.

Juryrapport

Uit het juryrapport: ‘A.S. Watson Health & Beauty Benelux was de 1^e retailer in Nederland die het lef had om ondanks de te verwachten verliezen op korte termijn, tabak uit de schappen te halen. Naast dat zij kozen voor gezondheid, willen ze hiermee een goed voorbeeld zijn voor kinderen. Met deze prijs zijn ze een voorbeeld voor andere retailers om deze stap ook te zetten.’

Inspirerende acties

Het afgelopen jaar zijn er goede ontwikkelingen geweest op weg naar een Rookvrije Generatie. Zo is in 2018 een Nationaal Preventieakkoord gesloten met meer dan 70 partijen die in 2040 een Rookvrije Generatie willen realiseren. ‘We zijn overweldigd door het aantal inspirerende acties die dit jaar zijn aangemeld en de hoeveelheid stemmen die zijn vergaard voor de felbegeerde Rookvrije Generatie Awards. Deze zijn een geweldige stimulans om kinderen rookvrij te laten opgroeien’, aldus Floris Italianer, voorzitter van de Alliantie Nederland Rookvrij en juryvoorzitter van de Rookvrije Generatie Awards.

Alle winnaars per categorie

• Bedrijven – A.S. Watson Health & Beauty (Kruidvat & Trekpleister)
• Personen – Pepijn Boots (jeugdambassadeur) & Harry Pouwels (longarts)
• Sportverenigingen  – Voetbalvereniging ZAC (Zwolle)
• Scholen -MBO College Zuidoost
• Recreatie – Speeltuin Neuweg Hilversum
• Zorg – Universitair Medisch Centrum Groningen
• Gemeenten – Regio Gooi & Vechtstreek
• Eervolle vermelding – ABN AMRO

Over de Awards

De Rookvrije Generatie Awards zijn een initiatief van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds, opgezet om initiatieven die ervoor zorgen dat kinderen rookvrij opgroeien te belonen en te stimuleren. Stemmen via de website telden voor 50% mee in de einduitslag. De andere 50% werd toegekend door de jury, bestaande uit Floris Italianer (directeur Hartstichting), Sigrid Attema (manager corporate affairs KWF Kankerbestrijding), Michael Rutgers (directeur Longfonds) en Susanne Katus (directeur Alliantie Nederland Rookvrij).

Rokers kunnen voor sigaretten niet meer terecht bij de Lidl aan de Griegstraat in Delft. De pas geopende winkel verkoopt geen tabakswaren meer. De supermarkt wil in 2022 dat geen enkel filiaal in Nederland nog sigaretten of ander rookwaar verkoopt.

De keuze van Lidl om tabak uit de schappen te halen, is volgens retaildeskundige Cor Molenaar nog maar het begin. ,,Stoppen met de verkoop van sigaretten voldoet aan de wens van de grote meerderheid van Nederland. We ontwikkelen steeds meer een anti-rookcultuur”, zegt hij. ,,De verkoop van rookwaren zal binnen vijf jaar drastisch minder worden en de publieke uitstalling ervan aan banden gelegd zijn of verboden worden. Sigaretten zijn straks alleen nog maar onder de toonbank te koop.”

Momenteel zijn er twintig rookvrije Lidl-winkels in Nederland, waarvan een in Pijnacker en dus een in Delft. Het is niet de eerste anti-rookmaatregel die de supermarktketen neemt. ,,Al sinds 2017 zijn rookwaren bij Lidl uit het zicht geplaatst”, vertelt een woordvoerder van Lidl Nederland. Molenaar stelt dat de verkoopstop van tabak goed is voor het imago van de ­supermarkt. ,,Door geen sigaretten meer te verkopen speelt de supermarkt in op de gezonde en milieuvriendelijke trend.”

De Consumentenbond noemt de verkoopstop ‘gewoon marktwerking’. ,,Het is steeds meer bekend dat roken ongezond is”, aldus een woordvoerster. ,,Vanuit de overheid worden sigaretten duurder gemaakt om roken te ontmoedigen. In café’s, restaurants, sportclubs en ziekenhuizen mag je niet meer ­roken. Die maatregelen worden genomen zodat andere (niet-rokende, red.) mensen er geen last meer van hebben. Supermarkten spelen daarop in.”

Bron: Ad

Een succesvolle aanpak heeft zowel lobby als activisme nodig. We doen het samen. 

In 2013 sloegen de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds de handen ineen. Met de Alliantie Nederland Rookvrij zochten ze de samenwerking met gemeenten, ziekenhuizen, sportbonden en andere organisaties, 155 in totaal. Om gezamenlijk krachtiger het roken terug te dringen. Ze sloten onder meer het preventieakkoord met staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) november vorig jaar. Deze week bracht Trouwnaar buiten dat de alliantie de Stichting Rookpreventie Jeugd van longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker uit de organisatie heeft gezet. Met hun website TabakNee kiezen zij voor een activistische, confronterende aanpak, en dat past niet bij de afgesproken strategie, vindt voorzitter Floris Italianer van de alliantie. NRC nodigde Wanda de Kanter en Floris Italianer uit om met elkaar in gesprek te gaan, over de stelling: voor het realiseren van effectief antirookbeleid is activisme nodig.

WdK is Wanda de Kanter, FI is Floris Italianer.

WdK: „Beste Floris, een maand geleden belde je me op dat je met je bestuur van de Alliantie Nederland Rookvrij had besloten dat de Stichting Rookpreventie Jeugd van mij en Pauline Dekker niet meer in de alliantie thuis hoorde. De beslissing was genomen, er was geen discussie meer mogelijk. Om de 155 partners van dit besluit op de hoogte te brengen stelde je voor dat wij samen een brief zouden sturen aan alle partners. Aangezien wij geen enkele reden hadden om uit de alliantie te stappen, heb ik je gemaild dat onder geen beding mijn naam onder de brief aan de alliantiepartners kon komen te staan. Om de simpele reden dat wij de meerwaarde zien van samenwerken, ik geen alliantiebijeenkomst gemist heb en wij er helemaal niet uit wilden stappen. Ik vroeg je waarom wij er juist nú uit moesten. Je zei dat je ‘last’ van ons had in je strategische ontmoetingen in Den Haag. Aan de tabakstafel. Onze artikelen op TabakNee zouden het preventieakkoord vertragen. Waarom moesten wij er met zo’n grote haast uit? Is juist ons activisme, onze volharding niet cruciaal als er bij ieder uitstel door gepolder 20.000 doden per jaar vallen? En zijn we niet al minstens tien jaar zo activistisch?”

FI: „Beste Wanda, ik heb grote bewondering voor jouw inzet voor een rookvrije generatie. Je doet dat op een manier die bij jou past als arts en als mens. Alle partners van de Alliantie Nederland Rookvrij hebben samen met de doelstelling van een ‘rookvrije generatie’ in het regeerakkoord en het preventieakkoord een historisch resultaat geboekt. Dat is gelukt doordat we vanuit één heldere strategie werken. Deze strategie hebben we afgesproken in onze partnerovereenkomst die jij hebt ondertekend. Je voert binnen de alliantie telkens een strijd voor een andere lijn. De grote meerderheid van de partners is daar tegen. Als Messi voortdurend kritiek zou leveren op zijn medespelers, binnen en buiten het veld, en zich niet houdt aan het afgesproken spelsysteem, is het gedaan met het succes van Barcelona. Dan is het voor iedereen beter als hij een ander team opzoekt. We kunnen dan allebei op onze eigen manier voetbal blijven spelen. We steken onze energie nu graag in het verder verbeteren van het preventieakkoord en andere maatregelen. Jij gaat nu wederom, en publiekelijk, de strijd aan, met je beste vrienden. De tabaksindustrie is de lachende derde. Waarom doe je dat eigenlijk? Terwijl je weet dat ons doel is om de tabaksindustrie aan te pakken en niet jullie activisme.”

WdK: „Je zegt dat de grote meerderheid van de partners tegen onze lijn is. Hoe weet je dat, heb je ze alle 155 geënquêteerd? De beslissing die het bestuur genomen heeft, is gedaan zonder ruggespraak met de partners. Pauline Dekker en ik worden overweldigd door telefoontjes van aangeslagen partners. Vannacht kreeg ik van een besloten internationale anti-tabaksgroep dit bericht: ‘Health groups are afraid of controversy. The industry exploits this to marginalize campaigns that are effective by getting them perceived as extreme. You just joined that club.’ Onze standvastigheid komt voort uit onze dertig jaar lange praktijk met patiënten die sterven aan de gevolgen van hun tabaksverslaving. De bijval van patiënten en collega’s is enorm. Niemand wil dat zijn kinderen gaan roken. Met 20.000 tabaksdoden per jaar kun je niet polderen. Een groot probleem heeft actie nodig. Dankzij onze artikelen op TabakNee zal geen oud-politicus meer commissaris worden bij de tabaksindustrie. Dankzij ons ‘activisme’ zit de tabaksindustrie niet aan de onderhandelingstafel. De meest effectieve maatregelen, structurele prijsophoging en beperken van verkooppunten, hebben het niet gehaald. Het preventieakkoord ís nog niet door de Tweede Kamer. Er is nog geen campagne gevoerd. Er is dus grote druk nodig zodat alle politieke partijen eindelijk beseffen dat deze epidemie nú aangepakt moet worden.”

FI: „Wij zien ook dat deze beslissing wat heeft teweeggebracht. Dat vinden we jammer, omdat we juist hetzelfde doel nastreven: een rookvrije generatie. Onze bedoeling is juist om elkaar te versterken. Jullie verdienen alle eer voor de resultaten die je noemt. Dat heeft onze gezamenlijke strijd tegen de tabaksindustrie enorm vooruit geholpen. Net zoals de vele honderden sportterreinen, speeltuinen, kinderboerderijen en scholen die dankzij de alliantie inmiddels rookvrij zijn. Duizenden kinderen in Nederland kunnen hierdoor rookvrij spelen en sporten. Wij vinden elkaar in de urgentie van tabaksontmoediging en we blijven ook de druk opvoeren voor een zo scherp mogelijk preventieakkoord en de uitvoering daarvan. Onze beide benaderingen werken goed. Alleen is het niet altijd handig om vanuit dezelfde afzender tegelijkertijd te onderhandelen met bestuurders van bijvoorbeeld supermarkten en pensioenfondsen over het stoppen met tabak en hen ook openlijk te schande te maken. Verschillende afzenders werkt beter. We blijven dan ook graag met je in gesprek – zoals we dat altijd hebben gedaan – over hoe we dat het beste kunnen doen. Zullen we dit gesprek met een kop koffie voortzetten? Kan ik je meteen in persoon laten weten dat de manier waarop we het partnerschap hebben beëindigd niet de schoonheidsprijs verdient.”

WdK: „Wij willen graag samen met de alliantie en haar 155 partners de druk opvoeren. Voor en achter de schermen. In één organisatie. Vanuit de medische hoek komen vele aanbiedingen om daarin te bemiddelen. Daar gaan wij met heel veel plezier op in. Als het niet anders kan, dan is het prettig om te weten dat de staatssecretaris van Volksgezondheid ons als een volwaardige gesprekspartner ziet. Zachte heelmeesters, stinkende wonden. De tabaksindustrie is met haar tentakels het kankergezwel in onze maatschappij. En die moet uitgeroeid worden met alle middelen die er zijn. Ik zal zoete broodjes voor je bakken als jij de koffie meeneemt.”

FI: „Fijn dat we het eens zijn. Ik hoop je snel te zien. Hoe drink je je koffie?”

Bron: NRC

26 maart 2019

Vandaag verscheen in Trouw een artikel met de titel ‘Antirookclub zet longartsen buiten de deur’.

In dit artikel wordt aandacht besteed aan het beëindigen van het partnerschap tussen de Alliantie Nederland Rookvrij en de Stichting Rookpreventie Jeugd en aan het stopzetten van de financiering van TabakNee door KWF Kankerbestrijding. In dit artikel, en de artikelen die hierna zijn verschenen, wordt geschreven dat de activistische toon van de Stichting Rookpreventie Jeugd reden was voor het beëindigen van de samenwerking. Echter, de beëindiging  van de formele samenwerking via een partnership in de Alliantie heeft als reden dat we verschillen van inzicht in de strategische koers. We delen wel het gezamenlijke doel, het gevoel van urgentie en de wil om ons doel zo snel mogelijk te bereiken. Maar verschillen in inzicht over wat de meest doeltreffende weg is om dit realiseren.

De Alliantie Nederland Rookvrij (ANR) heeft tot doel de schade door tabak zo snel mogelijk terug te dringen. De urgentie is hoog aangezien jaarlijks 20.000 mensen in Nederland aan roken overlijden en er elke week weer nieuwe jongeren met roken beginnen.

Om hier een einde aan te maken, heeft de ANR het initiatief genomen om zo snel mogelijk tot een Rookvrije Generatie te komen, waar iedereen een verantwoordelijkheid in heeft.

Inmiddels is deze beweging uitgegroeid tot een groot succes doordat meer dan 800 sportverenigingen al rookvrij zijn, veel gemeenten beleid ontwikkelen, zo’n 150 partijen zich formeel hebben aangesloten bij de Alliantie Nederland Rookvrij en ook de politiek heeft de Rookvrije Generatie omarmd. Eerst door opname in het Regeerakkoord en daarna door een concretere vertaling te maken naar het Preventieakkoord met daarin zo’n 130 maatregelen om te komen tot een Rookvrije Generatie.

Het is goed om te zien dat de Rookvrije Generatie en de strategie om daar te komen door partijen met elkaar te verbinden, zo aanspreekt.

Uiteraard hebben ook wij liever dat er vandaag niemand meer begint met roken of overlijdt aan de gevolgen ervan. We weten echter dat dat niet realistisch is en zijn daarom blij met de veranderingen in de maatschappij en een mooi Preventieakkoord dat effectief zal bijdragen aan het zo snel als mogelijk realiseren van een Rookvrije Generatie.

De ANR gaat de samenwerking met de SRPJ op een andere manier vormgeven dan via een formeel partnership. Een formeel partnerschap gaat immers gepaard met het mede uitdragen van de gezamenlijke strategie om te komen tot minder schade door tabak. En die strategie wordt niet onderschreven door de SRPJ. ANR heeft nadrukkelijk aangegeven wel graag op een andere manier samen te willen werken en heeft SRPJ daartoe uitgenodigd in gesprek te gaan. We staan immers voor hetzelfde doel: geen ziekte en sterfte meer door roken en vooral zorgen dat de komende generatie vrij van tabak opgroeit.

Het bestuur van de SRPJ laat in haar brief dd 17 maart 2019  weten het besluit van de ANR te betreuren en als eenzijdige actie te zien, maar ‘desalniettemin  te hopen op een goede samenwerking op gebieden waar we elkaar wél kunnen vinden’.

De ANR de heeft de longartsen de Kanter en Dekker altijd gesteund in hun activiteiten en zijn ze dankbaar voor wat ze hebben weten te bereiken. In 2012 ontvingen ze van KWF de Muntendamprijs als erkenning voor hun activiteiten op het terrein van kankerbestrijding. En in de jaren daarna middels financiële steun voor het ontplooien van hun activiteiten zoals de campagne Rookalarm, TabakNee en de strafzaak tegen de tabaksindustrie.

De afgelopen jaren is ook aangegeven dat het belangrijk is andere financieringsbronnen te zoeken. We zijn daarom blij dat het NTvG ook financieel bijdraagt aan de activiteiten van de SRPJ.

Zoals gebruikelijk bij toekenningen (subsidies) gaan financiële toekenningen gepaard met financieringsvoorwaarden waar de ontvangende partij aan moet voldoen. Als dat niet gebeurt, dan wordt de ontvanger daarop aangesproken. Dat is ook gebeurd met de financiering van KWF aan de SRPJ mbt TabakNee. Er zijn verbeterafspraken gemaakt die alsnog niet werden nagekomen. Daarom is uiteindelijk besloten geen vervolgfinanciering meer aan TabakNee te geven.

Het is wat ANR betreft belangrijk om in een samenwerking elkaar aan te kunnen spreken op zaken die goed en minder goed gaan en gezamenlijk tot een oplossing te komen, danwel het gesprek aan te gaan over de onderwerpen waar we over verschillen van inzicht. Dat hebben we ook steeds gedaan. Je hoeft het ook niet altijd met elkaar eens te zijn om effectief samen te kunnen werken. Dat is altijd de insteek van ANR geweest.

We nodigen de SRPJ, wederom, van harte uit om op korte termijn met ons alsnog het gesprek aan te gaan over het verder vormgeven van onze samenwerking en hoe we elkaar en onze activiteiten in de toekomst nog beter kunnen versterken zodat we onze doelstellingen kunnen bereiken.

Vanochtend heeft Floris Italianer, voorzitter van de Alliantie Nederland Rookvrij, een toelichting gegeven op de beëindiging van het partnerschap tussen de Alliantie Nederland Rookvrij en de Stichting Rookpreventie Jeugd in het NOS Radio 1 Journaal. Het fragment is terug te luisteren via deze link.

Een volledige reactie op het artikel van Trouw is hier te vinden.