Categorie: Nieuws

Vandaag is de start van Stoptober, de grote actie waarin Nederland wordt opgeroepen om vanaf 1 oktober 28 dagen te stoppen met roken. Meer dan vierhonderdduizend mensen deden de afgelopen jaren mee, en bewezen hiermee dat Stoptober werkt. Het stopmoment is inmiddels groter dan het andere bekende stopmoment op 1 januari.

Samen stoppen

Met de positieve aanpak, ondersteuning per app en een grote online community, stoppen mensen door het hele land samen. Op deze manier houden stoppers het beter en langer vol. Ook nu weer geven bekende Nederlanders het goede voorbeeld. Dit jaar zijn dat zangeres Eva Simons, autocoureur Tim Coronel, journalist Arno Kantelberg en zanger Tommie Christiaan.

Extra stimulans

Eva Simons is al vaker gestopt, maar door het touren en deadlines begon ze toch steeds weer. Dit keer wil ze er echt helemaal vanaf en geeft haar jonge dochtertje haar een extra stimulans. “Ik wil geen rokende ouder zijn. Ik doe het nu echt voor mijn gezin, dat is mijn alles, en dus ga ik er voor de volle 100% voor!”

“Mijn kinderen klagen erover”

Tim Coronel rookt al 34 jaar, en nu is hij er klaar mee. “Mijn kinderen van 8 en 10 jaar klagen erover, en ook mijn broer Tom is heel blij dat ik éindelijk ga stoppen. Hij roept het al jaren tegen me. Mijn vrouw rookt ook, samen stoppen we op 1 oktober.

Routine doorbreken

Arno Kantelberg is een gematigde roker, maar denkt vooral moeite te gaan hebben met de routine die doorbroken wordt. “Na tv-opnames rook ik op weg naar huis vaak nog een sigaretje, een soort after dinner-smoke. Ik kan me voorstellen dat het met name de handeling is die ik ga missen. Deze uitdaging van Stoptober heb ik nodig om er helemaal vanaf te komen.

Slecht voorbeeld

Voor Tommie Christiaan wordt dit zijn eerste stoppoging. Binnenkort wordt hij voor de derde keer vader, en roken overheerst zijn leven te erg. “Ik zie mezelf als een zware roker met zeker een half tot heel pakje per dag. Het stinkt, kost geld en het geeft een slecht voorbeeld aan mijn kinderen. Ik kijk uit naar een leven zonder rokershoestje, en waarin het roken mijn leven níet meer beheerst. Voor mezelf, voor mijn kinderen, en voor mijn vrouw Jamie.”

Gratis app

Iedereen die aan Stoptober wil meedoen, kan zich vanaf 2 september inschrijven via de website stoptober.nl. Vanaf 21 september is de bijbehorende gratis app te downloaden die vanaf 1 oktober dagelijks steun biedt. De 28-dagen-niet-roken-reis begint op 1 oktober 2022.

De Stop Shows

Eind september worden er twee Stop Shows georganiseerd in een theater in Amsterdam. Het zijn trainingen waarin het stoppen met roken in een groter en leuker perspectief wordt gezet. Deelnemers horen de laatste wetenschappelijke inzichten en krijgen er praktische tips en tricks van een team van specialisten, waaronder twee longartsen, een huisarts en een mindset coach. Steven Kazan en Victor Mids zullen de Stop Shows van de nodige magie voorzien. Tickets voor deze shows op 24 september in DeLaMar en op 30 september in Artis’ Planetarium zijn te koop op www.stoptober.nl.

De Stopcast

Dit jaar is er voor het eerst een podcastserie te beluisteren met leuke en interessante gesprekken die stoppers kunnen inspireren en helpen. In de podcast spreken onder andere longarts Wanda de Kanter, verslavingsarts Robert van der Graaf en staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen. Daarnaast zijn stoppers van voorgaande jaren te horen met hun verhaal, én zijn de bekende ambassadeurs van dit jaar te horen. De podcast is te beluisteren op stoptober.nl en via diverse podcast kanalen zoals Apple Podcast, Google Podcast en Overcast.

Gratis Magazine

Alle deelnemers van Stoptober kunnen het Stoptober Magazine gratis ophalen bij een Kruidvatvestiging bij hen in de buurt. In het magazine staan inspirerende verhalen van bekende en onbekende Nederlanders en veel tips om de 28 dagen door te komen.

Stoptoberhuis

Ook dit jaar gaan 25 rokers samen stoppen met roken in het Stoptoberhuis. Op 30 september roken zij samen hun laatste sigaret, waarna ze onder begeleiding van coaches samen de eerste lastige dagen doorkomen. Dagelijks zal hier een verslag van worden gemaakt en is het wel en wee hun stoppoging te volgen op stoptober.tv.

Speciaal aanbod voor bedrijven

Naast ondersteuning voor individuele deelnemers heeft Stoptober, net als voorgaande jaren, een speciaal aanbod voor bedrijven en organisaties die stoppen met roken bij hun medewerkers onder de aandacht willen brengen. Bedrijven kunnen via www.stoptober.nl promotiematerialen bestellen en aanvullende trainingen kiezen.

Stoptober is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), KWF Kankerbestrijding, de Hartstichting, het Longfonds, het Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

Kankerpatiënten, ziekenhuizen, artsen en verschillende gezondheidsfondsen roepen vandaag supermarkten, tankstations en gemakszaken op om per direct te stoppen met de verkoop van sigaretten.

Rookwaar uit de schappen

In de oproep worden de verkopers verzocht om nú al het rookwaar uit de schappen te halen. “Wij vinden het onbegrijpelijk dat supermarkten, gemakszaken en tankstations een product verkopen dat zoveel schade berokkent’’, verklaren ruim twintig ziekenhuizen en een elftal organisaties waaronder kinderartsen, longartsen, internisten en oncologen.

Lidl

Lidl stopte als enige supermarktketen in 2021 met de verkoop van tabak. Verslavingsarts Robert van de Graaf, noemt het ‘schijnheilig’ dat ‘andere supermarkten die pretenderen gezond en duurzaam te zijn, dergelijke dodelijke producten blijven verkopen’. “Tegen mijn patiënten zeg ik ook: gewoon naar de Lidl, niet meer naar die andere boeven.’’

De Hartstichting, KWF en Longfonds zien in het nieuwe coalitieakkoord veel kansen om de aanpak voor een Rookvrije Generatie te versterken. In het coalitieakkoord is vastgelegd dat de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord worden voortgezet met als doel om in 2040 een Gezonde Generatie te realiseren. Dit betekent dus dat er hard moet worden ingezet op het realiseren van een Rookvrije Generatie. Partijen zijn wel enigszins verbaasd dat het terugdringen van roken niet explicieter genoemd wordt, gezien de enorme urgentie met 20.000 doden per jaar.

We zijn er nog niet

De afgelopen jaren zijn er belangrijke stappen gezet om roken minder aantrekkelijk te maken, mede dankzij het Nationaal Preventieakkoord en verschillende moties en amendementen, maar we zijn er nog niet. We weten dat de ambitie om een Rookvrije Generatie te realiseren onder druk staat, doordat de meest effectieve maatregel uit het Preventieakkoord (accijnsverhoging) met een jaar vertraging wordt doorgevoerd. Gezien de afspraken in het coalitieakkoord vertrouwen we er echter op dat het nieuwe kabinet zo snel mogelijk samen met ons de volgende stappen zet en het Nationaal Preventieakkoord wordt aangescherpt met nieuwe afspraken en maatregelen op het gebied van roken zoals het verminderen van het aantal verkooppunten van tabak en het verhogen van de prijs met minimaal 10% per jaar. Ook wij blijven ons daarbij onverminderd inzetten voor een Rookvrije Generatie.

Rookvrij opgroeien

Niemand wil immers dat kinderen gaan roken. Het is een dodelijke verslaving waar je niet makkelijk vanaf komt. Toch beginnen nog iedere week honderden kinderen met roken. Ruim de helft van de mensen die blijft roken, sterft vroegtijdig aan de gevolgen ervan. Dat zijn ongeveer 20.000 Nederlanders per jaar. Daarom moet ieder kind dat geboren wordt, de kans krijgen om rookvrij op te groeien. Daar hebben we het kabinet hard bij nodig.

Aanscherpen Nationaal Preventieakkoord

De Rookvrije Generatie kan worden versterkt en versneld door het Nationaal Preventieakkoord aan te scherpen met nieuwe afspraken en maatregelen. Het gaat dan in ieder geval om vijf belangrijke maatregelen:

• In het Preventieakkoord staat het voornemen dat de prijs van een pakje sigaretten in 2023 naar 10 euro stijgt. Het is essentieel dat dit inderdaad gebeurt en dat ook daarna de prijs jaarlijks blijft stijgen door een accijnsverhoging van minimaal 10%.
• Daarnaast moeten verdere stappen worden gezet om te zorgen dat tabak zo snel mogelijk alleen nog in tabaksspeciaalzaken wordt verkocht.
• Ook mogen aanverwante producten als de e-sigaret niet worden vergeten. Die zijn nu nog te aantrekkelijk voor jongeren, vanwege mooie verpakkingen, smaakjes en een lagere prijs.
• Verder zijn meerjarige overheidscampagnes hard nodig, om te stimuleren dat volwassenen stoppen met roken en te zorgen voor brede bewustwording over de schadelijkheid van roken.
• Tot slot is goede en toegankelijke ondersteuning bij stoppen met roken voor iedereen van groot belang.

De drie Gezondheidsfondsen, initiatiefnemers van de Rookvrije Generatie, doen een urgente oproep richting de politiek om een accijnsverhoging op tabak te realiseren in 2022. Verhogingen van de prijs van tabaksproducten worden wereldwijd gezien als de meest effectieve maatregel om roken terug te dringen. Als er voor 31 december geen wijziging van het Belastingplan 2022 wordt voorgesteld, betekent dit dat de in het Preventieakkoord afgesproken accijnsverhoging niet plaatsvindt en het bereiken van een Rookvrije Generatie vertraagt. Het doel van het preventieakkoord is een rookvrije generatie in 2040.

“Vertraging kost letterlijk levens”

Michael Rutgers, voorzitter Gezondheidsfondsen voor Rookvrij: “Nog steeds beginnen er iedere week honderden kinderen met roken en er overlijden jaarlijks 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Dit moet stoppen en we weten dat accijnsverhoging de meest effectieve maatregel hiervoor is. Het mag niet zo zijn dat de trage kabinetsformatie een bom legt onder deze urgente maatregel. We hebben in 2018 in het preventieakkoord afspraken met elkaar gemaakt. Iedere vertraging kost letterlijk levens.”

Afspraken Preventieakkoord

In het Preventieakkoord staat dat de prijs van een pakje sigaretten via accijnsverhoging verder verhoogd kan worden tot €10,- in 2023, na evaluatie van de accijnsverhoging van 2020. De resultaten van deze evaluatie door het RIVM zijn positief: 11 procent van de ondervraagde rokers is na de accijnsverhoging van 2020 gestopt met roken. Dat is beduidend meer dan de circa 3 procent rokers die gemiddeld per jaar stoppen. Daarnaast is 25 procent van de ondervraagde rokers minder gaan roken.

Kans om rookvrij op te groeien

Daarom roepen KWF, Hartstichting en Longfonds de politiek op om alles te doen wat in hun macht ligt om de reeds voorgenomen accijnsverhoging van sigaretten op te nemen in het belastingplan 2022 en ook de accijnzen op andere tabaksproducten te laten meestijgen. Zo krijgen onze kinderen de kans om rookvrij op te groeien.

Lees ook het artikel in De Trouw: ‘Pas bij 60 euro per pakje wil de roker stoppen’.

Vergeleken met andere landen heeft de Nederlandse overheid de tabakslobby in 2020 beter op afstand gehouden. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. “Maar de overheid moet wel scherp blijven,” waarschuwt programmahoofd Tabak Marc Willemsen.

Altijd andere belangen

Marc: “De tabaksindustrie zoekt telkens nieuwe manieren om het publiek, en dus ook politici, te bereiken. Zo hebben ze dit jaar politici proberen te bereiken met een nieuwe campagne waarbij het lijkt alsof de tabaksindustrie mensen wil helpen van het roken af te komen. Politici moeten zich realiseren dat de tabaksindustrie nooit een deel van de oplossing is. Zij hebben altijd andere belangen.”

Geen bewijs voor inmenging beleid

Uit het ‘Tobacco Industry Interference’-onderzoek blijkt dat er geen bewijs is gevonden in openbare bronnen van directe inmenging van de tabaksindustrie in het huidige tabaksontmoedigingsbeleid. Contact tussen overheid en de tabaksindustrie is alleen toegestaan als het noodzakelijk is om wet- en regelgeving goed uit te voeren en moet gemeld worden in het transparantieregister. Willemsen: “Dat is goed nieuws, hoewel er nog wel ruimte voor verbetering is bij de douane en als het gaat om het gepast gebruik van het transparantieregister.”

Transparantieregister

Uit het onderzoek blijkt dat het transparantieregister nog niet goed gebruikt wordt. Willemsen: “Sommige documenten zijn pas negen maanden na een overleg online geplaatst. Hierdoor is het lastig te achterhalen of de industrie invloed heeft gehad. Ook hier moet de overheid dus scherp blijven en ervoor zorgen dat ze dit register goed gebruiken.”

Verder limiteren van samenwerkingsafspraken

De douane en de tabaksindustrie werken samen om fraude en smokkel van tabaksproducten tegen te gaan. De huidige samenwerking tussen de douane en de tabaksindustrie is voor onbepaalde tijd. Dat is ongebruikelijk én onwenselijk. Willemsen: “De douane is onderdeel van het ministerie van Financiën, waar ook besloten wordt over de tabaksaccijns. Accijns is een belangrijk onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord. Het is dus zeer onwenselijk dat er aan de ene kant afspraken zijn met de tabaksindustrie en er aan de andere kant tegen gestreden wordt: in hetzelfde ministerie! De samenwerkingsafspraken die zijn gemaakt moeten dus (verder) gelimiteerd worden.”

Internationale ranking

Het rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index. Hier doen tachtig landen aan mee. Wereldwijd staat Nederland op de 6e plek. In Europa (zestien landen die meedoen) staat Nederland op de derde plek. Vorig jaar heeft Nederland ook meegedaan aan dit onderzoek.

---

Wat is de Tobacco Industry Interference Index?
In 2003 tekende de overheid het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Daarmee heeft de overheid vastgelegd dat zij de tabaksindustrie op afstand houdt bij het maken van tabakswetgeving en – beleid. De Tobacco Industry Interference Index bekijkt aan de hand van een aantal indicatoren of de overheid daadwerkelijk alleen noodzakelijke contacten met de industrie onderhoudt. Dit rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index.

De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk dat het kabinet niet van plan is om in 2022 een grote accijnsverhoging op tabak door te voeren. Wij zijn zeer teleurgesteld en hopen dat de Tweede Kamer zich alsnog uitspreekt voor een accijnsverhoging. Dat is belangrijk, want nog steeds raken elke week honderden kinderen verslaafd aan roken. En nog steeds sterven elk jaar ongeveer 20.000 Nederlanders aan de gevolgen ervan. Talloze onderzoeken en buitenlandse voorbeelden laten zien dat stevige prijsverhoging de meest effectieve manier is om roken terug te dringen. In het Nationaal Preventieakkoord is daarom het voornemen opgenomen om de prijs van een pakje sigaretten stapsgewijs te verhogen tot €10,- in 2023. Het kabinet zet daar nu een streep doorheen, door in het Belastingplan 2022 geen accijnsverhoging op te nemen. Daarmee kiest het kabinet ervoor om het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen.

Prijsverhoging: meest effectieve maatregel richting een Rookvrije Generatie

Met de Rookvrije Generatie willen wij – de Hartstichting, KWF en Longfonds – rookvrij opgroeien vanzelfsprekend maken. Structurele, substantiële verhoging van de prijs van tabaksproducten (door hogere accijnzen) is de meest effectieve maatregel om roken terug te dringen.[i] Jongeren en jongvolwassenen zijn zelfs extra gevoelig voor prijsverhoging, zo blijkt uit internationaal onderzoek. Als reden wordt onder meer genoemd dat zij vaak minder te besteden hebben. Een prijsverhoging raakt hen harder in de portemonnee.[ii]

Prijsverhoging logisch na positieve resultaten evaluatie RIVM

Zoals afgesproken in het Nationaal Preventieakkoord is de accijns op een pakje sigaretten in 2020 zodanig verhoogd dat de prijs met €1,- is gestegen, naar ongeveer €8,- per pakje. In het Preventieakkoord staat dat de prijs van een pakje sigaretten via accijnsverhoging verder verhoogd kan worden tot €10,- in 2023. Dit zou echter pas plaatsvinden na een evaluatie van de accijnsverhoging van 2020.

De resultaten van de evaluatie door het RIVM waren positief: 11 procent van de ondervraagde rokers is na de accijnsverhoging van 2020 gestopt met roken. Dat is beduidend meer dan de circa 3 procent rokers die gemiddeld per jaar stoppen. Daarnaast is 25 procent van de ondervraagde rokers minder gaan roken.[iii]

Er is op basis van de evaluatie dus geen enkele reden om de voorgenomen accijnsverhoging niet door te laten gaan. Toch heeft het kabinet de benodigde accijnsverhoging van €1,- per pakje sigaretten niet opgenomen in het Belastingplan 2022. De Hartstichting, KWF en Longfonds vinden het onbegrijpelijk en enorm teleurstellend dat het kabinet ervoor kiest om zo het realiseren van een Rookvrije Generatie te vertragen. Zij roepen Tweede Kamerleden op om zich tegen dit besluit te verzetten bij de behandeling van het Belastingplan.

---

[i] Trimbos instituut (2020). Effecten van accijns en prijs op het gebruik van tabaksproducten. Utrecht: Trimbos-instituut. Beschikbaar via: https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/product/af1357-effecten-van-accijns-en-prijs-op-het-gebruik-tabaksproducten.

[ii] Zie eindnoot i. Ook uit recent Nederlands onderzoek zijn hiervoor aanwijzingen beschikbaar, zie Visscher, K., Everaars, B., Suijkerbuijk, A., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokende jongeren. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/documenten/prijsgevoeligheid-van-rokende-jongeren.

[iii] Visscher, K., Lambooij, M., Suijkerbuijk, A., Van Gils, P., De Wit, A. (2021). Prijsgevoeligheid van rokers. Gedragseffecten van accijnsverhoging: stoppen, minderen, goedkoper product roken of kopen over de grens? Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/publicaties/prijsgevoeligheid-van-rokers-gedragseffecten-van-accijnsverhoging-stoppen-minderen.

[iv] Zie eindnoot iii.