Jongeren verkopen op grote schaal e-sigaretten met verboden smaakjes aan leeftijdsgenoten via sociale media TikTok en Snapchat. De minderjarige dealers gebruiken ouderwetse telefoonnetnummers in hun gebruikersnaam om aan te geven in welke regio ze actief zijn, blijkt uit onderzoek van The Investigative Desk. Een uitgebreid artikel staat vandaag in Vrij Nederland.
‘Zit jij toevallig in een toetsweek en wil je je stress verminderen?’ Het is het bijschrift van een video op de populaire app TikTok. In het filmpje zijn felgekleurde e-sigaretten te zien, met eroverheen in knalblauwe letters de smaakjes waarin ze te verkrijgen zijn: energy, appel, watermeloen en aardbei. In de reacties bij het filmpje wordt uitgelegd hoe je een dealer kunt vinden in jouw regio aan de hand van het netnummer in de gebruikersnaam. .
Snapchatdealers
The Investigative Desk zocht op TikTok en Snapchat naar accounts met een regiocode in hun naam en een verwijzing naar vapes of merken van vapes, bijvoorbeeld “vapes.010.” of ‘Elfbars_0187’. Dit leverde een lijst op van meer dan 150 Snapchatdealers door het hele land die op deze manier werken.
De verkopers zijn vaak minderjarig en verkopen het meest aan scholieren tussen de 12 en de 18 jaar. Om een e-sigaret in de winkel te kopen moet je achttien jaar zijn. Bovendien geldt er vanaf 1 januari 2023 een verbod op de verkoop van vapes met smaakjes als blueberry ice, apple peach en coconut puff in winkels. Winkels mogen tot en met 1 oktober 2022 hun voorraden opmaken.
Handhaving
De Nederlandse wet verbiedt de verkoop van vapes via sociale media. De NVWA moet dit verbod handhaven, maar vindt dat lastig, vertelt een woordvoerder. De NVWA legt de verantwoordelijkheid dan ook bij de sociale mediaplatforms zelf.
Volgens de community guidelines van TikTok is de verkoop van sigaretten, tabak, e-sigaretten verboden en controleert een algoritme de video’s. Hierna kan het platform de video’s verwijderen. In de tussentijd hebben deze vaak al een enorm publiek bereikt. In de community guidelines van Snapchat is zelfs niets terug te lezen over de verkoop van tabak en e-sigaretten. Een woordvoerder laat weten dat het tegen de Snapchat-voorwaarden is om ‘de app te gebruiken voor de verkoop van vapes, e-sigaretten of andere rookwaar aan mensen van elke leeftijd, laat staan minderjarigen.’
The Investigative Desk is een groep gespecialiseerde onderzoeksjournalisten. Zij financieren hun werk met donaties, subsidies, beurzen en honoraria. Hun geldschieters hebben geen rol of inhoudelijke zeggenschap in hun onderzoeken en publicaties. Dit project is mede mogelijk gemaakt door KWF. Meer informatie op www.investigativedesk.com.
Lees ook het artikel van Vrij Nederland.