Categorie: Nieuws

De intentieverklaring ‘Maak de zorg rookvrij’ is 18 november ondertekend door 27 koepel- en beroepsorganisaties en een kwaliteitskeurmerk uit de zorg. Samen met de partijen die in 2017 de intentieverklaring ondertekenden, bestrijken de organisaties nu het volledige zorglandschap.  Zo komt de ambitie uit het Nationaal Preventieakkoord weer een stap dichterbij: in 2030 rookvrije zorg voor alle patiënten, cliënten én medewerkers in Nederland.

Staatssecretaris Paul Blokhuis: “Om de hele zorg rookvrij te krijgen, hebben we iedereen nodig. Van individuele behandelaren die patiënten helpen om hun laatste sigaret snel uit te maken tot zorgginstellingen die roken binnen en buiten hun organisaties tegengaan voor bezoekers, medewerkers en cliënten. Vandaag is een hele belangrijke stap gezet naar ons gezamenlijke doel om in 2030 de hele zorg rookvrij te hebben. En met het grote enthousiasme dat ik overal in de zorg tegenkom als het hierover gaat, denk ik dat het best nog weleens sneller zou kunnen gaan. Samen maken we hier een succes van!”

Tijdens de feestelijke online bijeenkomst tekenden de vertegenwoordigers van koepels en beroepsverenigingen de intentieverklaring waarin zij aangeven zich in te zetten voor een rookvrije zorg. Dit houdt onder andere in: rookvrije terreinen, niet-roken beleid voor medewerkers en goede stoppen-met-rokenzorg voor patiënten. De aansluitende partijen komen vanuit het hele spectrum in zorg en welzijn: van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie tot aan de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen. Met een achterban van bijna 700 organisaties en ruim 190.000 medewerkers komt hiermee de beweging naar rookvrije zorg nog meer op gang.

Meer informatie leest u op de website www.rookvrijezorg.com.

Bekijk hier de intentieverklaring. 

Overheden mogen volgens internationale afspraken alleen noodzakelijke contacten onderhouden met de tabaksindustrie. Toch blijkt dat er zowel bij de douane als op regeringsniveau contacten zijn die niet noodzakelijk zijn en/of waarover onvoldoende transparant wordt gecommuniceerd. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van het Trimbos-instituut i.o.v. Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. De inmenging van de tabaksindustrie bemoeilijkt het tabaksontmoedigingsbeleid en de wetgeving om dit aan te pakken.

In 2003 tekende de overheid het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging. Hiermee legde de overheid zich vast om de tabaksindustrie op afstand te houden bij het maken van tabakswetgeving en -beleid. Nog altijd overlijden er meer dan 20.000 mensen per jaar in Nederland aan de gevolgen van (mee)roken. In het Nationaal Preventieakkoord stelt de overheid als doel dat in 2040 minder dan 5% van de inwoners van Nederland van 18 jaar en ouder en 0% van de jongeren en zwangere vrouwen rookt. De inmenging van de tabaksindustrie in tabaksontmoedigingsbeleiden wetgeving zou deze doelstelling kunnen beïnvloeden.

Onderzoek

Het uitgevoerde onderzoek bestaat uit twintig indicatoren, gegroepeerd in zeven thema’s en beslaat de periode van 1 januari 2018 tot en met 31 december 2019. Met een score van negenendertig punten toont het onderzoek aan dat de overheid de industrie actief weert, maar het kan nog beter. Het rapport maakt deel uit van de Global Tobacco Industry Interference Index, een internationaal onderzoek. Wereldwijd staat Nederland op de 8e plek en zijn er zeven landen die het beter doen dan Nederland.

Wat doet de overheid goed?

Het onderzoeksrapport laat zien dat de Nederlandse overheid de tabaksindustrie actief buiten de beleidsvorming van het preventieakkoord heeft gehouden. Toch heeft de industrie indirect invloed kunnen uitoefenen, zoals journalisten van platform The Investigative Desk eerder concluderen en gepubliceerd in een verhaal door Follow The Money. Om contact met en invloed van de tabaksindustrie te beperken heeft de overheid meerdere procedures, protocollen en gedragscodes opgesteld. Uit het rapport blijkt bijvoorbeeld dat de regering verzoeken vanuit de industrie heeft afgewezen voor contacten over belastingheffing. Ook laat het rapport zien dat de regering de reacties van de industrie op internetconsultaties niet meegenomen heeft in haar beleidskeuzes.

“De overheid is goed op weg met het beperken van de invloed van de tabaksindustrie in het tabaksontmoedigingsbeleid. De mate van succes valt of staat echter wel met hoe goed de overheid de gemaakte afspraken naleeft. Daarom is het belangrijk om in de geest van artikel 5.3 van de FCTC de transparantie over eventuele contacten verder te vergroten,” stelt Marc Willemsen, Wetenschappelijk directeur Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET) Trimbos-instituut.

Systeem is niet waterdicht

Het rapport concludeert dat er twee punten zijn die verbeterd moeten worden. Ten eerste: verminder en/of beperk de samenwerking tussen de douane en de tabaksindustrie. Sinds 2011 hebben de partijen een overeenstemming gericht op het bestrijden van smokkel en fraude. Jaarlijks vinden meerdere ontmoetingen plaats. Behalve de agenda’s zijn nauwelijks verslagen van de ontmoetingen terug te vinden. Idealiter is er geen samenwerking, maar bijscholing op het gebied van illegale handel is geen probleem volgens staatssecretaris van Financiën Alexandra van Huffelen. Daarbij blijft het dus wel belangrijk dat de overheid afstand bewaart tot de tabaksindustrie.

Ten tweede: transparantie over de contacten tussen de regering en de tabaksindustrie. Afgelopen jaren zijn er veel maatregelen ingevoerd om de transparantie te vergroten, zoals registratie van interacties in een transparantieregister. Dit gebeurt echter nog onvoldoende. In 2018-2019 werden drieënnegentig interacties openbaar gemaakt tussen de overheid en de tabaksindustrie of andere partijen die mogelijk voorstander zijn van tabaksvriendelijk beleid. Zeven van deze verslagen hadden betrekking op ontmoetingen en/of communicatie uit 2015-2017 en twee verslagen hadden een andere inhoud. Eerder onderzoek in 2018 van The Investigative Desk toonde aan dat ongeveer een derde van de contacten tussen ministeries en de tabaksindustrie niet openbaar is gemaakt.

Michael Rutgers, voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een samenwerking tussen Longfonds, Hartstichting en KWF stelt: “Als we samen de Rookvrije Generatie willen bereiken, dan zijn dit soort praktijken onacceptabel. Jaarlijks overlijden 20.000 mensen aan de gevolgen van (mee)roken. Contacten over beleid tussen alle onderdelen van de overheid en de tabaksindustrie zijn verboden volgens het WHO-verdrag FCTC. Hier dient iedereen zich aan te houden. En zeker de overheid.”

Internationale ranking

Wereldwijd hebben zevenenvijftig landen eenzelfde onderzoek uitgevoerd. In deze internationale ranking staat Nederland staat op de 8e plek. In Europa staat Nederland op de 3e plek, alleen Frankrijk en Groot-Brittannië doen het beter. 

Lees het Nederlandse rapport ‘2020 The Netherlands Tobacco Industry Interference Index’

Lees het internationale rapport ‘Global Tobacco Industry Interference Index, Mary Assunta, Global Center for Good Governance in Tobacco Control (GGTC), 2020’

Accijnsverhoging van sigaretten is een effectieve maatregel om het aantal rokers in Nederland te verminderen. Voornamelijk jongeren zijn gevoelig voor een prijsstijging. Dit blijkt uit een update van de factsheet over de effecten van accijns en prijs op het gebruik van tabaksproducten.

Arts-epidemioloog van het Trimbos-instituut Esther Croes:

In de ideale situatie wordt in Nederland ieder jaar de accijns (belasting) op sigaretten verhoogd met minimaal 10%. Als dit onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om tabak te ontmoedigen, dan zijn we weer een stapje dichter bij een rookvrije samenleving.”

Verlagen aantal gerookte sigaretten

In het Nationaal Preventieakkoord hebben verschillende maatschappelijke organisaties samen afgesproken om te werken naar een Rookvrije Generatie en minder dan 5% volwassen rokers in 2040. Het verhogen van de prijs van tabaksproducten is de meest effectieve maatregel om het aantal rokers terug te dringen. Meer mensen zullen daarmee worden aangemoedigd om te stoppen met roken. Rokers die wel doorgaan met roken, blijken minder sigaretten per dag te roken om de kosten terug te dringen. Omdat roken zo verslavend is, gaat de prijsstijging niet gepaard met een even grote daling in het aantal rokers. De prijs moet met 10 procent verhoogd worden, om een daling van 4 procent van de vraag naar tabaksproducten te krijgen. Bovendien werkt accijnsverhoging alleen als onderdeel van een breder pakket aan tabaksontmoedigende maatregelen. Croes: “Voorlichtingscampagnes en goede ondersteuning voor rokers die willen stoppen zijn daarbij ontzettend belangrijk. “

Jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen

Een accijnsverhoging kan ook een gunstig effect hebben op de gezondheid van jongeren. Over het algemeen zijn jongeren gevoeliger voor prijsstijgingen van tabaksproducten dan volwassenen. Dit komt omdat uitgaven aan tabaksproducten een relatief groot beroep op het besteedbaar inkomen van jongeren doen. Croes: “De effecten zijn niet in alle stadia van roken gelijk. Een jongere die net begint met roken, kan makkelijker stoppen en is daarmee gevoeliger voor prijsstijgingen dan een jongere die al wat langer rookt.”

Houd rekening met invloed fabrikant

De prijs van tabak wordt voor een belangrijk deel bepaald door de accijns, oftewel belasting. Een fabrikant kan een accijnsverhoging compenseren met een daling of extra stijging van de verkoopprijs en heeft zo invloed op welke prijs de consument gaat betalen. Het verhogen van de accijns betekent dus niet dat de prijs van tabak gelijk hoger wordt. Ook moet er, bij het verhogen van de accijns, gekeken worden naar de situatie in de buurlanden. Croes: “In Frankrijk kost een pakje sigaretten al 10 euro. Het is belangrijk dat er duidelijk over het doel van de verhogingen wordt gecommuniceerd: accijnsverhogingen zijn een goede methode om het roken minder aantrekkelijk te maken en kan zo bijdragen aan het realiseren van een rookvrije generatie.”

Lees meer over de effecten van accijns en de prijs op het gebruik van tabaksproducten in de factsheet

Op zoek naar ondersteuning bij het stoppen met roken? Ga naar ikstopnu.nl

Bron: Trimbos-instituut

Met ‘PUUR rookvrij’ lanceert de Rijksoverheid voor het eerst sinds 2011 weer een grote, landelijke campagne om te stoppen met roken. De campagne is een afspraak in het Nationaal Preventieakkoord, dat streeft naar een rookvrije generatie in 2040. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat bij succesvolle campagnes – zoals Stoptober – soms wel een kwart van de deelnemende rokers succesvol stopt, zeker in combinatie met andere maatregelen.

Rokers de hand reiken

Staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS: “Veel rokers denken aan stoppen. Met deze nieuwe campagne willen we hen de hand reiken om dat ook voor elkaar te krijgen. Positieve motivatie staat centraal in de campagne. Net als veel begrip over hoe moeilijk het kan zijn en welke hulplijnen je kunt inschakelen. Ik ben heel blij dat deze positieve en inspirerende campagne er nu is. Ik hoop dat miljoenen mensen in Nederland die roken zich hiermee extra gesteund voelen om te stoppen.”

Schoner gebit, mentale boost

De campagne PUUR rookvrij wil rokers aanzetten tot een serieuze stoppoging, net zo lang tot ze definitief gestopt zijn. De campagne focust op de positieve kanten van stoppen met roken en laat rokers nadenken over hun leven als niet-roker. Een leven met een betere gezondheid, minder stress, een betere conditie, een mooiere huid, een schoner gebit, een mentale boost, etc.

2040: rookvrije generatie

Nog steeds sterven in Nederland elk jaar ruim 20.000 mensen aan de gevolgen van roken en beginnen elke dag 75 jongeren met roken. Roken leidt bovendien jaarlijks tot 2,4 miljard euro aan zorgkosten. Het Nationaal Preventieakkoord wil dat terugdringen. Door een uitgebreid pakket aan maatregelen die beginnen met roken moeilijker maken en stoppen makkelijker. In het preventieakkoord streeft het kabinet samen met maatschappelijke partners naar een rookvrije generatie in 2040. Dat betekent dat 0 procent van de jongeren en zwangere vrouwen dan nog rookt en dat het aantal rokende volwassenen daalt van de huidige 21,7 procent (2019) naar 5 procent.

Puurrookvrij.nl

De nieuwe website www.puurrookvrij.nl helpt rokers met het plannen van een stopdatum en laat zien wat er met hun lichaam gebeurt. De eerste maanden treden ontwenningsverschijnselen op, maar worden hartslag en bloeddruk weer normaal, maken longen zichzelf schoon en krijgen mensen meer energie. Rokershoestjes verdwijnen na een maand en de jaren daarna neemt de kans op hart- en vaatziekten én kanker fors af. De website laat ervaringsverhalen zien van mensen die al gestopt zijn, geeft tips voor als het moeilijk wordt en wijst op mogelijkheden voor begeleiding, zoals hulp van zorgprofessionals, gesprekken met een stoppen-met-roken-coach of groepstherapie, of hulpmiddelen als nicotinevervangers of medicijnen. Voor praktische handvatten wordt doorverwezen naar de website www.ikstopnu.nl. De campagne start na Stoptober 2020, en zal een looptijd hebben van een aantal jaren.

Campagnes vaak succesvol

Het Trimbos-instituut heeft een overzicht gemaakt van verschillende wetenschappelijke onderzoeken naar de effecten van dit soort massamediacampagnes in binnen- en buitenland op het stoppen met roken. Daaruit blijkt dat succesvolle campagnes een belangrijke pijler kunnen vormen voor het ontmoedigingsbeleid. Zo zorgt de jaarlijkse Stoptober campagne ervoor dat na drie maanden de helft en na een jaar ongeveer een kwart van de deelnemers blijvend is gestopt met roken. Na de ‘Nederland Stopt met Roken’-campagne rondom de jaarwisseling van 2003-2004 stopte 13,5 procent van de deelnemende rokers succesvol. De campagne ‘In iedere roker zit een stopper’ uit 2008 leidde tot meer dan een miljoen stoppogingen tussen mei en december, waarvan ongeveer een kwart na een jaar nog succesvol was. Die laatste campagne werd gecombineerd met een accijnsverhoging.

Ontmoedigende maatregelen

Ook ‘PUUR rookvrij’ kan profiteren van de combinatie met diverse maatregelen die de afgelopen periode zijn ingegaan om het stoppen met roken makkelijker te maken en beginnen met roken moeilijker. In april werd de prijs van een pakje sigaretten met één euro verhoogd. Sinds 1 juli zijn in alle supermarkten rookwaren uit het zicht geplaatst en is het rookverbod uitgebreid met onder andere de e-sigaret. Alle onderwijsterreinen moeten sinds 1 augustus rookvrij zijn. Sinds januari 2020 wordt professionele hulp om te stoppen met roken vergoed zonder dat het meetelt voor je eigen risico. Al deze maatregelen dragen bij aan de doelstelling van het kabinet: veel minder rokende volwassenen en een rookvrije generatie in 2040.

Zuiver en gezonder

PUUR staat voor zuiver en gezonder leven, vrij van sigaretten. Ook verwijst het naar mensen die puur voor de kinderen of puur voor hun gezondheid stoppen. De komende jaren moet de term net zo ingeburgerd raken als NIX18, de campagne om te voorkomen dat jongeren onder de achttien roken en drinken.

Zie voor meer informatie ook www.puurrookvrij.nl.

Per 1 oktober is de RET, het Nederlands vervoerbedrijf dat actief is in het stadsvervoer in en om de stad Rotterdam, volledig rookvrij. Zowel voor de OV-gebruiker als voor het eigen personeel. Volgens de huisregels van de RET zijn alle voertuigen, perrons, liften en metrostations al enige jaren geleden rookvrij verklaard. Met ingang van 1 oktober zijn ook alle interne vestigingen van de RET rookvrij. Daarmee biedt de RET nu ook haar medewerkers een volledig rookvrije werkplek.

Vitale collega’s

De RET heeft intern een actief vitaliteitsbeleid, directeur Maurice Unck: ’We besteden al een aantal jaar veel aandacht aan de vitaliteit van onze collega’s. Dat al onze vestigingen nu rookvrij zijn, is hierin een logische stap. Het bieden van den volledig rookvrije werkplek past naadloos in ons beleid. We willen niet alleen dat onze collega’s zich nu goed en gezond voelen, we vinden het ook belangrijk dat ze fit hun pensioen halen.

Stop verkoop tabak

Naast het rookvrij maken van alle interne vestigingen sluit de RET in de toekomst geen nieuwe contracten meer af met huurders die op het station tabak willen verkopen. Hiermee steunt de RET het overheidsbeleid om roken verder te ontmoedigen zoals eind 2018 gepresenteerd in het ‘Nationaal Preventieakkoord’.

Rookvrije Generatie

Met de rookvrije OV-locaties draagt de RET bij aan een rookvrije generatie. Om dit te bekrachtigen tekende RET een partnerovereenkomst met de stichting Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een samenwerkingsverband van Hartstichting, KWF en Longfonds. Zij zijn de initiatiefnemers van ‘de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie’. “Zien roken, doet roken. Zeker ook voor al die kinderen die dagelijks met de tram of metro reizen. Daarom is deze stap van grote betekenis. We hopen dat deze belangrijke zet van de RET ook andere regionale vervoersmaatschappijen inspireert om de omgeving én de werkplek rookvrij te maken”, vertelt Michael Rutgers.

Vandaag schenken ProRail en NS de laatste rookpaal aan het Sporwegmuseum. Deze rookpaal is opgenomen in de collectie van het museum, want roken op het station of perron behoort nu tot de geschiedenis. In de stationshallen, trappen, liften en tunnels is roken al sinds 2004 niet meer toegestaan. De afgelopen maand zijn ook alle rookfaciliteiten op de perrons verwijderd, met als gevolg dat vanaf 1 oktober alle stations en perrons volledig rookvrij zijn. ProRail en NS willen hiermee bijdragen aan een rookvrije generatie.

Rookpaal als oplaadpaal

In 2019 zette ProRail de eerste stap naar rookvrije perrons. De afgelopen maand zijn alle rookfaciliteiten verwijderd. ProRail en NS hebben 330 rookpalen op ongeveer 100 van de ruim 400 stations in Nederland weg gehaald. De rookpalen krijgen in de toekomst een nieuwe duurzame bestemming, bijvoorbeeld als oplaadpaal voor elektrische fietsen. Ans Rietstra, COO bij ProRail: “Ik ben trots op de stap die wij hier als spoorsector zetten. Dat heeft heel wat voeten in aarde gehad, want het betekent nogal wat voor mensen die roken, maar we voelen allemaal dat dit het moment is. De sigaret hoort niet meer thuis op de stations.”

Stop verkoop tabak

Bij rookvrije stations en perrons hoort ook de stop van de verkoop van tabak in de stationswinkels. Anneke de Vries, directeur stations bij NS en lid van de Raad van Bestuur vertelt: “Sinds 1 april verkopen we geen rook- en tabakswaren in onze eigen winkels, zoals de Kiosk en de StationsHuiskamer. Ook sluiten we geen nieuwe contracten meer met huurders die op het station tabak willen verkopen.” NS ziet dit als een maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Steeds meer draagvlak voor rookvrij

Om reizigers te informeren maken ProRail en NS gebruik van de digitale schermen op de grotere stations, de stationsomroep, de eigen nieuwspagina’s en social media. Ook worden alle huisregels op de stations aangepast. De spoorbedrijven werken nauw samen met de stichting Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. Voorzitter Michael Rutgers: “Uit onderzoek in opdracht van stichting Gezondheidsfondsen voor Rookvrij en uitgevoerd door Kantar weten we dat 67% van de Nederlanders voor een rookvrij perron is. Ruim 10 jaar geleden was dat nog maar 30%. Het is fantastisch om te zien dat NS en ProRail dit grote draagvlak serieus nemen en samen de rookvrije perrons mogelijk hebben gemaakt.”  Om de samenwerking kracht bij te zetten tekenen ProRail en NS een partnerovereenkomst met de stichting Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

Rookvrije generatie

Met de rookvrije stations en perrons willen ProRail en NS bijdragen aan een rookvrije generatie . “Zien roken, doet roken. Zeker ook voor al die kinderen die dagelijks met de trein reizen. Ook daarom is deze stap van grote betekenis. We hopen dat deze belangrijke zet van ProRail en NS ook andere partijen inspireert om de omgeving steeds meer rookvrij te maken”, vertelt Michael Rutgers. Door het schenken van de laatste rookpaal aan het museum verandert de rookpaal van een gebruiksobject in een museumstuk. Peter-Paul de Winter, hoofd collecties van het Spoorwegmuseum: “We zijn ontzettend blij om de laatste rookpaal van NS en ProRail in onze collectie op te nemen. Met een toekomstige “rookvrije generatie” zal de museale waarde van dit object over een aantal jaar alleen maar groter worden. We zullen dit icoon van dan vervlogen tijden ongetwijfeld aan onze bezoeker laten zien.”

Door: NS

Meerderheid Nederlanders wil geen sigarettenverkoop meer in supermarkt

Bijna twee derde (63%) van de Nederlanders vindt dat er minder verkooppunten van tabak moeten komen om roken écht te ontmoedigen.  Iets meer dan de helft (56%) zegt dat de overheid hiervoor maatregelen moet nemen. Op de vraag welke winkel als éérste zou moeten stoppen met de verkoop van tabak antwoord de grootste groep “supermarkten” (42%). 27% vindt dat geen enkele winkel hoeft te stoppen en 10% is juist van mening dat alle winkels,  zouden moeten stoppen met het aanbieden van tabak. Vrijwel iedereen is het erover eens dat tabak wel in tabaksspeciaalzaken verkocht mag blijven worden.

Het zijn vooral stemmers van de coalitiepartijen (VVD, CDA, D66 en CU), GroenLinks en PvdA die positief zijn over het verminderen van verkooppunten. Dit blijkt uit onderzoek door I&O Research in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, een samenwerking tussen Hartstichting, KWF en Longfonds.*

Het onderzoek is opgezet om te peilen wat Nederlanders vinden van het verminderen van verkooppunten van tabak. Het minder toegankelijk maken van tabak draagt bij aan het realiseren van een Rookvrije Generatie. Het onderwerp staat voor komend najaar ter behandeling op de politieke agenda.

Mensen niet in verleiding brengen om te roken

Iets meer dan 6 op de 10 (62%) mensen vinden het goed als zijn of haar eigen supermarkt zou stoppen met de verkoop van tabak. Van de stemmers op de coalitiepartijen is dat 69%.

Belangrijkste reden is dat je mensen, waaronder kinderen, daardoor niet in de verleiding brengt om te roken. Tabak hoort volgens Nederlanders niet thuis in supermarkten die zich inzetten om mensen gezondere keuzes te laten maken (72%).

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Bijna de helft (46%) vindt dat supermarkten ook de maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben om te stoppen met de verkoop van tabak, blijkt uit het onderzoek. Twee derde (66%) is van mening dat supermarkten moeten meehelpen om ervoor te zorgen dat jongeren niet beginnen met roken. Toch denkt een derde (34%) dat dit niet zal helpen.

Geen rookwaar in de buurt van snoep en schoolagenda’s

Michael Rutgers, voorzitter van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij is ervan overtuigd dat het terugdringen van het aantal verkooppunten effect heeft: “De meeste rokers beginnen in hun tienerjaren. Iedere week raken opnieuw honderden kinderen verslaafd. Om dit te voorkomen moeten we er zo snel mogelijk voor zorgen dat ze minder aan deze verleiding worden blootgesteld. Tabaksproducten zijn geen veilige en normale producten. Ze horen simpelweg niet thuis op plekken waar kinderen en jongeren regelmatig komen, zoals supermarkten of winkels die kinderboeken en schoolspullen verkopen.”

Supermarkten stoer en klanten blijven

Maar 9% van de Nederlanders zou overstappen naar een andere supermarkt als hun huidige supermarkt geen tabak meer verkoopt, blijkt uit het onderzoek. Zes op de tien mensen (59%) vinden het juist stoer als supermarkten stoppen met tabaksverkoop. En ook zijn 7 op de 10 positief over Lidl die in een aantal filialen al is gestopt met het aanbieden van tabak.

Politieke verschillen

Een ruime meerderheid van stemmers op de coalitiepartijen zou het een goede ontwikkeling vinden als hun supermarkt stopt met de verkoop van tabak: VVD 67% , D66 77%, CDA 67% en Christen Unie 77%. Ook meer dan de helft van de stemmers op alle andere partijen is het daarmee eens. Van alle politieke partijen zijn GroenLinks-stemmers het vaakst positief als hun supermarkt stopt met de verkoop van tabak (84%) en PVV-stemmers het minst (34%).

Waar nu te koop

De meeste sigaretten worden gekocht in supermarkten (72%), gevolgd door tankstations (41%), tabaksspeciaalzaken (28%) of gemakszaken (23%).

*Het onderzoek is uitgevoerd in juli 2020 onder 2.444 inwoners van Nederland vanaf 18 jaar en ouder.

Jörgen Raymann, Tjitske Reidinga, Rick Brandsteder, barman Victor Abeln en Estelle Cruijff stoppen op 1 oktober met roken.

Vandaag begint voor de 7e keer de grote actie Stoptober. Nederland wordt opgeroepen om vanaf 1 oktober 28 dagen te stoppen met roken. Meer dan driehonderdduizend mensen deden de afgelopen jaren mee aan dit Nationale Stopmoment dat inmiddels groter is dan dat andere bekende stopmoment, 1 januari.

Onder de noemer ‘Stoppen doen we samen’ stoppen mensen door het hele land echt samen. Ook nu weer geven bekende Nederlanders het goede voorbeeld. Dit jaar zijn dat comedian Jörgen Raymann, actrice Tjitske Reidinga, presentator Rick Brandsteder, First Dates barman Victor Abeln en socialite Estelle Cruijff.

Jörgen Raymann is een gelegenheidsroker, maar het lukt hem maar niet om er helemaal vanaf te komen. Hij ziet Stoptober als een goede stimulans: “Ik wil graag de laatste horde nemen en helemaal van het roken af komen. Ik denk dat het een goede stok achter de deur is om een moment te kiezen waarop velen met mij strijden om ervan af te komen.”

Tjitske Reidinga is al vaak gestopt geweest met roken, maar kwam twee jaar geleden toch weer in de verleiding. Sindsdien rookt ze weer, maar nu is het echt klaar: “Iedereen in mijn directe omgeving zou het fijn vinden als ik niet meer rook. Mijn man en kinderen vinden het ook heel vervelend. Er is niemand die hiervan opknapt, niemand vindt dit leuk. Iedereen wil dat ik ermee ophoud.’

Victor Abeln, de barman uit First Dates, begon met roken door zijn werk in de horeca. Inmiddels rookt hij meer dan een pakje per dag. Hij verwacht dat stoppen zwaar zal worden: “Ik ontbijt met een kop koffie en een sigaret en ik eindig de dag ook graag met een sigaret. Er zijn heel veel rookmomenten die ik ga missen. Waar ik het meest tegenop zie, is de ongemakkelijkheid, het iets in handen willen hebben.”

Estelle Cruijff rookt af en toe: “Ik ben een gelegenheidsroker, maar ook van die laatste sigaretjes wil ik af. Ik ben heel sportief, dus eigenlijk is het stom dat ik nog rook. Dit is de kans om er helemaal van af te komen.”

Voor Rick Brandsteder is het de tweede keer dat hij aan Stoptober meedoet. Dit jaar gaat het wél lukken: “Het is vallen en opstaan, maar de aanhouder wint. Dat wil ik ook meegeven aan mensen. Als het niet lukt, denkt iedereen: ‘Ik kan het niet’, maar als je tóch doorzet, net zoals ik, dan gaat het uiteindelijk gewoon lukken om te stoppen met roken. Ik ben het afgelopen jaar maanden rookvrij geweest. Af en toe op feestjes heb ik dan toch een paar sigaretjes gerookt. Daar wil ik nu ook van af.”

Gratis Magazine
Alle deelnemers van Stoptober kunnen het Stoptober Magazine gratis ophalen bij een Kruidvatvestiging bij hen in de buurt. In het magazine staan inspirerende verhalen van bekende en onbekende Nederlanders en veel tips om de 28 dagen door te komen.

Stoptoberhuis
Dit jaar gaan vanwege de coronamaatregelen niet 50 maar 25 rokers het Stoptoberhuis in van 30 september tot en met 4 oktober. Samen roken ze hun laatste sigaret en onder begeleiding van de coaches komen ze samen de eerste lastige dagen door. Dagelijks zal hier een verslag van worden gemaakt en is hun stoppoging te volgen op stoptober.tv.

Gratis app
Iedereen die aan Stoptober wil meedoen, kan zich vanaf 3 september inschrijven via de website stoptober.nl. Vanaf 28 september is de bijbehorende gratis app te downloaden die vanaf 1 oktober dagelijks steun biedt. De 28-dagen-niet-roken-reis begint op 1 oktober 2020. Gratis webinar voor alle deelnemers aan Stoptober 28 september is er vanaf 20 uur een gratis webinar, te volgen door iedereen die meedoet aan Stoptober en zich inschrijft op Stoptober.nl. Belangrijke tips en aanmoedigingen van coaches, artsen en de deelnemende BN’ers zullen in dit webinar aan bod komen. Ook is er tijdens het webinar gelegenheid om vragen te stellen.

Speciaal aanbod voor bedrijven
Naast ondersteuning voor individuele deelnemers heeft Stoptober, net als voorgaande jaren, een speciaal aanbod voor bedrijven en organisaties die stoppen met roken bij hun medewerkers onder de aandacht willen brengen. Bedrijven kunnen via www.bedrijven.stoptober.nl promotiematerialen bestellen en aanvullende trainingen
aanvragen.

Stoptober is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), KWF Kankerbestrijding, de Hartstichting, het Longfonds, het Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

Vanaf 1 augustus 2020 moeten alle onderwijsterreinen in Nederland rookvrij zijn. Een flink aantal onderwijsinstellingen is het al gelukt om hun eigen terrein rookvrij te maken. Om de rest te helpen op weg naar een rookvrij onderwijsterrein, introduceert het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vandaag: De Edsons. Een team dat onderwijsinstellingen bijstaat. Van een factsheet over hoe je rookvrij wordt, inspirerende voorbeelden van andere onderwijsinstellingen tot een driedelige animatieserie. Staatssecretaris VWS Paul Blokhuis: “Alles is gebaseerd op echte karakters met gebruik van voorbeelden van bestaande scholen. Zo zorgen we dat ook de laatste onderwijsinstellingen rookvrij worden.”  

‘Teamcaptain’ = voormalig MBO-docent Edson da Graça

Maak op www.rookvrijschoolterrein.nl kennis met team De Edsons; de ondernemende Edson, leerling Lisa, sportdocent Gino, onderwijsdirecteur Denise, deskundige Farida en conciërge Cor.

Het karakter van teamcaptain Edson is altijd positief en gaat voor elke uitdaging op zoek naar de oplossing. Zijn verschijningsvorm is gebaseerd op het karakter én uiterlijk van cabaretier, voormalig MBO-docent en presentator Edson da Graça, die naast zijn ‘eigen’ stem ook de stemmen insprak van alle andere karakters in de serie. Op luchtige wijze bespreken Edson en zijn team slimme, praktische oplossingen voor de uitdagingen waar niet-rookvrije instellingen nog voor staan. De verwachting is dat deze onderwijsinstellingen zich herkennen in de situaties en met de aangedragen oplossingen aan de slag gaan om hun eigen terrein rookvrij te maken. De video’s en andere tips en tricks staan op www.rookvrijschoolterrein.nl. De Edsons worden mede ondersteund door het Trimbos-instituut, de Gezonde School-adviseurs, GGD GHOR Nederland en Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.

Staatssecretaris VWS Paul Blokhuis: “In het Nationaal Preventieakkoord hebben we afgesproken dat alle onderwijsterreinen rookvrij worden. Vanaf 1 augustus 2020 is het zover. Vanaf 1 januari 2021 wordt er ook actief op gehandhaafd door de NVWA. Heel belangrijk. Uit onderzoek blijkt namelijk; zien roken, doet roken. En dat willen we voorkomen. Elke dag beginnen nog gemiddeld 75 jongeren onder de 18 jaar met dagelijks roken.”

Geïnspireerd door het Landelijk Preventieakkoord zetten steeds meer gemeenten stappen op weg naar een Rookvrije Generatie, een initiatief van het KWF, Hartstichting en Longfonds. Inmiddels zetten ongeveer 200 gemeenten zich in om te voorkomen dat kinderen beginnen met roken. Eind vorig jaar lag dit aantal op 100. De maatschappelijke beweging ‘Op weg naar Rookvrije Generatie’ is op lokaal niveau steeds meer zichtbaar. Ook kunnen gemeenten rekenen op maatschappelijk steun; 65% van de Nederlanders vindt dat gemeenten een rol moeten spelen in het realiseren van een Rookvrije Generatie (vorig jaar was dit nog 61%)¹. Daarom de oproep aan alle gemeenten om activiteiten die bijdragen aan een Rookvrije Generatie vooral te (blijven) ondersteunen. 

Een gemeente kan op verschillende manieren bijdragen aan een Rookvrije Generatie. Zo kan de gemeente een rookvrij-beleid opstellen en stimuleren dat plekken waar veel kinderen komen rookvrij worden. Steeds meer Nederlanders zien namelijk het liefst dat buitenterreinen van kinderopvang (93%), kinderboerderijen (92%), speeltuinen (91%) en buitenzwembaden (79%)¹ geheel rookvrij zijn. In het kader van ‘practice what you preach’ kan de gemeente het terrein van het gemeentehuis rookvrij maken. Ook maken steeds meer gemeenten gebruik van het Ondersteuningstraject Rookvrije Omgeving. Via Ondersteuningstraject Rookvrije Omgeving worden gemeenten door GGD’en ondersteund bij de uitvoering van activiteiten in het kader van de Rookvrije Generatie.

Goed op weg

Uit een onderzoek dat is uitgevoerd onder gemeenten door I&O Research in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij blijkt dat gemeenten zichzelf gemiddeld een 6,4 geven voor de mate waarin ze streven naar een Rookvrije Generatie.² Logischerwijs geven gemeenten die actief zijn op het gebied van de Rookvrije Generatie zichzelf een hoger cijfer dan gemeenten die dat niet zijn. Gemeenten die dit ook beleidsmatig hebben vastgelegd, geven zichzelf een nog hogere score, namelijk een 7,3. Dit geldt ook voor gemeenten die een rol spelen bij het rookvrij maken van locaties. Belangrijke aandachtspunten volgens gemeenten zijn: klein beginnen, niet alleen draagvlak creëren binnen de gemeente en bij de wethouder, maar ook door samen te werken met organisaties in de gemeente. Waarbij de verantwoordelijkheid en eigenaarschap verdeeld worden over deze organisaties.²

“Als VNG hebben we afgesproken met het Rijk dat gemeenten zich inzetten voor een rookvrij-beleid om te komen tot een Rookvrije Generatie. Ik ben blij te merken dat deze afspraken succesvol worden nagekomen. Zo zie ik dat verschillende gemeenten bezig zijn om locaties en zones rookvrij te maken”, Leonard Geluk, algemeen directeur VNG.

Hugo Backx, directeur van GGD GHOR Nederland, noemt de betrokkenheid van gemeenten essentieel: “Bij de realisatie van de Rookvrije Generatie spelen gemeenten een belangrijke rol. Daar krijgen ze nu nog meer steun bij via hun GGD. Dankzij het Ondersteuningstraject Rookvrije Omgeving hebben alle GGD’en extra ruimte om hun gemeenten met menskracht en kennis bij te staan. Om zo de drempel om aan de slag te gaan nog verder te verlagen.” 

Staatssecretaris Paul Blokhuis VWS: “Bij het wijzigen van de Tabaks- en Rookwarenwet is nu duidelijk toegelicht wat de ruimte van gemeenten is om rookvrije plekken aan te wijzen. Ze kunnen bijvoorbeeld via hun lokale verordening (APV) plekken rookvrij maken, zoals bushokjes of openbare terreinen in de buurt van scholen. Het is heel goed nieuws voor onze volksgezondheid dat nu maar liefst 200 gemeenten bezig zijn om stoppen met roken makkelijker te maken en beginnen moeilijker.”

Inspirerende voorbeelden

Rotterdam

Rotterdam heeft toegewerkt naar een Rotterdams Preventieakkoord, Gezond010, waarmee er hard wordt gewerkt aan een gezonde stad. In het akkoord besteedt men ook veel aandacht aan rookvrij. In Rotterdam zijn het familiepark Plaswijckpark, kinderboerderijen en scholen zoals het Grafisch Lyceum rookvrij.  Met Gezond010 draagt Rotterdam bij aan het Nationaal Preventie Akkoord waarin wordt gestreefd naar een Rookvrije Generatie in 2040.   [Bron: Gezond010]

LOSSER

Wethouder Anja Prins van de gemeente Losser onthulde in mei een rookvrij-bord bij het Twents Carmel College, waarmee de gemeente de start aankondigde op weg naar een Rookvrije Generatie. Het idee is om nog zo’n 75 borden te plaatsen op plekken voor onder andere schoolterreinen, speeltuinen en sportlocaties. Met deze actie wil Gemeente Losser de boodschap overbrengen dat rookvrij de nieuwe norm is en dat roken niet meer als normaal gezien mag worden. Scholen moeten per 1 augustus officieel rookvrij zijn, en door middel van de actie helpt gemeente Losser hen op weg.  Aanvullend daarop heeft de gemeente bushaltes rookvrij gemaakt en zo gehoor gegeven aan een oproep van buschauffeurs die hierom vroegen. [Bron: Tubantia]

OPSTERLAND

De gemeente Opsterland heeft richtlijnen voor het speeltuinenbeleid vernieuwd. Gevolg van de nieuwe richtlijnen is dat alle nieuwe speeltuinen vanaf dit jaar al rookvrij zijn en er duidelijkheid is voor het oprichten en beheren van nieuwe speeltuinen. Door nieuwe speeltuinen nu al rookvrij te maken is de gemeente Opsterland een voorloper op het landelijke standpunt. [Bron: Drachtster Courant]

HELMOND

De gemeente Helmond wil het rookvrij opgroeien vanzelfsprekend maken. De sportvereniging en speeltuin is een belangrijke omgeving in het leven van een kind. Een rookvrij buitenterrein geeft kinderen het goede voorbeeld, beschermt kinderen tegen de verleiding om te gaan roken en voorkomt daarnaast het schadelijke meeroken. Daarom reikt de gemeente Helmond waarderingssubsidies uit aan organisaties met een rookvrij buitensportterrein of -speeltuin. [Bron: Gemeente Helmond]

Meer informatie

• Ondersteuningstraject Rookvrije Omgeving
• Rookvrije gemeente

¹Het onderzoek is uitgevoerd door Kantarin opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, onder 1.358 Nederlanders van 18 jaar en ouder in de periode van 14 t/m 24 februari 2020

²Locatiemonitor gemeenten, 2020, uitgevoerd door I&O Research, in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij