Eerder dit jaar leverde onderzoeks- en adviesbureau Ecorys het rapport Short and medium term economic impacts of tobacco control policy op. Het onderzoek werd gedaan in opdracht van de Alliantie Nederland Rookvrij en gefinancierd door KWF Kankerbestrijding en de Hartstichting. Het onderzoek betreft een verdieping van de eerder (2016) gepubliceerde maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) tabaksontmoediging van de Universiteit Maastricht, het Trimbos-instituut en het RIVM. Meer informatie over deze MKBA is hier beschikbaar.
De twee belangrijkste conclusies van het rapport van Ecorys zijn als volgt:
- Wanneer de prijzen van tabaksproducten in Nederland meer stijgen dan in de buurlanden, kunnen grenseffecten ontstaan. Meer Nederlanders zijn dan geneigd om tabak over de grens te kopen. Maar ook als met deze grenseffecten rekening wordt gehouden, leidt het verhogen van de tabaksaccijns tot positieve effecten. Zowel voor de volksgezondheid (minder rokers) als voor de schatkist (meer accijnsopbrengsten voor de overheid).
- Tabaksontmoediging zorgt voor een positief netto resultaat voor de Nederlandse welvaart; het maakt Nederland gezonder en rijker. Toch zijn er op de korte en middellange termijn bepaalde sectoren die zich zullen moeten aanpassen als het aantal rokers daalt, met name verkopers van tabak. Als supermarkten – die het grootste marktaandeel in handen hebben, maar qua omzet het minst afhankelijk zijn – als eerste stoppen met verkoop van tabak, krijgen andere verkooppunten van tabak meer tijd om zich aan te passen aan de afnemende vraag.
Deze conclusies zijn uitgewerkt in onderstaande infographics:
- Verhogingen tabaksaccijns: de volksgezondheid én de schatkist profiteren ondanks grenseffecten.
- Effectief tabaksontmoedigingsbeleid: de transitiefase voor verkopers van tabak.
Lees hier ook het volledige rapport van Ecorys.